آنژیو گرافی قلب با افزایش سن جامعه و بیشتر شدن مشکلات و بیماری‌های عروقی و قلبی کاربرد بیشتری پیدا کرده است. در بسیاری از خانواده‌ها امروزه می‌توانید فردی را بیابید که پزشک معالج برای تشخیص و یا درمان بیماری او از آنژیوگرافی استفاده کرده است. در این مطلب به روش انجام این آزمایش و کاربردهای آن خواهیم پرداخت.

آنژیو گرافی قلب چیست؟

آنژیو گرافی قلب یا رگ نگاری یک روش تصویربرداری با استفاده از اشعه X برای بررسی رگ‌ها و عروق خونی قلب است. در این تصویربرداری تنگی عروق و سایر محدودیت‌های ایجاد شده در مسیر گردش خون مورد بررسی پزشک قرار می‌گیرد. این آزمایش کمک می‌کند تا پزشک تغییراتی که در عروق و رگ‌ها ایجاد شده است را بهتر تشخیص بدهد. پاسخ این نوع از تصویربرداری را آنژیوگرام می‌گویند.

برای انجام آنژیوگرافی عروق کرونر، ماده‌ای رنگی به داخل عروق خونی تزریق خواهد شد. در این زمان دستگاه آنژیوگرافی می‌تواند با استفاده از اشعه ایکس، عکس‌های مورد نیاز را تصویربرداری می‌کند.

در چه مواردی آنژیوگرافی قلب توسط پزشک تجویز می‌شود؟

آنژیو گرافی قلب کمک می‌کند تا پزشک معالج، علت مشکلات قلبی عروقی بیمار را بهتر تشخیص داده و آنها را درمان کند. در بیشتر مواقع با وجود یک یا چند مورد از علائمی که در ادامه ارائه خواهد شد، پزشک معالج، آنژیوگرافی تجویز خواهد کرد.

 علائم و دلایل موثر در تجویز آنژیوگرافی:

• بیماری‌های مادرزادی در قلب بیمار وجود داشته باشد.
• آنژین بی‌ثبات که به دردی در حال افزایش و جدید در قفسه گفته می‌شود.
• در صورتیکه تست استرس قلبی به روش غیر تهاجمی مثل اکو کاردیو گرام یا الکترو کاردیو گرام، نتایج طبیعی نداشته باشد.
• دردهایی که در محدوده قفسه سینه، گردن و فک یا بازو ایجاد شده و با آزمایش‌های دیگر، قابل تشخیص قطعی نباشند.
• در زمانی که نیاز به جراحی برای مشکلات موجود در دریچه قلب وجود داشته باشد.
• دیده شدن نشانه‌های بیماری عروق کرونر همانند آنژین در بیمار.
• سایر مشکلاتی که در عروق خونی ایجاد شده است.
• آسیب دیدگی در قفسه سینه بیمار و احتمال وارد شدن آسیب‌های خاص به عروق بیمار.

آماده سازی بیمار پیش از انجام آنژیو گرافی قلب

برای اینکه بیمار نسبت به این نوع از تصویربرداری آگاهی بیشتری داشته و همچنین شرایط وی برای آنژیوگرافی مورد بررسی قرار بگیرد، اطلاعاتی از او دریافت شده و آگاهی لازم به وی داده خواهد شد.

بررسی سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایش خون و بررسی داروهایی که بیمار از آنها استفاده می‌کند، انجام خواهد شد. سپس در صورتیکه به تشخیص پزشک یا تمایل بیمار، نیاز به بی‌حسی باشد، در این زمینه نیز توضیحات و راهنمایی‌های لازم انجام خواهد شد.

به یاد داشته باشید اگر نیاز به آنژیوگرافی داشته باشید و استفاده از بی‌حسی در زمان آزمایش برای شما تجویز شود، نیاز است تا چند ساعت قبل از آنژیوگرافی غذا یا خوراکی میل نکنید. همچنین هرچند که این تصویربرداری نیاز به بستری نداشته و بیمار می‌تواند پس از آن حرکت کند، اما بهتر است تا یک نفر شما را در مسیر برگشت به منزل همراهی کند، شما توانایی کافی برای رانندگی نخواهید داشت.

مراحل انجام آنژیو گرافی قلب

همانطور که گفته شد، آنژیوگرافی نیازی به بیهوشی نداشته و پزشک از آرامبخش برای حس بهتر بیمار و آرامش وی استفاده خواهد کرد. این آرامبخش حالت خواب‌آلودگی برای بیمار ایجاد خواهد کرد. اما موضعی که قرار است کاتتر از آنجا وارد عروق بشود نیاز به بی‌حسی موضعی دارد. پس از بی حسی موضع و ضد عفونی آن، پزشک معالج برش کوچکی بر روی پوست ایجاد کرده و کاتتر به داخل عروق و رگ‌ها وارد خواهد شد. این برش بر روی کشاله ران پا و یا بازوی دست ایجاد خواهد شد.

پس از اینکه کاتتر وارد بدن شد، ماده رنگی به داخل شریان‌ها تزریق می‌شود. در این مرحله ممکن است بیمار سوزش کمی را احساس کند. با تزریق ماده رنگی، دستگاه می‌تواند با استفاده از اشعه عکس، تصویربرداری مورد نیاز پزشک را انجام بدهد. این تصاویر به پزشک در خصوص کیفیت جریان خون در بدن، نقاط مسدود احتمالی و یا لخته‌های خونی اطلاعات مهمی خواهد داد. در مدت انجام آنژیوگرافی، وضعیت قلب، میزان اکسیژن خون و فشار خون نیز تحت کنترل بوده و دستگاه‌های سنجشی به بیمار متصل خواهد شد.

پس از تشخیص مشکل، ممکن است پزشک معالج اقدام به آنژیوپلاستی کند. آنژیوپلاستی در واقع نوعی بازسازی رگ‌های آسیب دیده است که در آن رگ‌های خونی تنگ یا مسدود به حالت اولیه خود بازگردانده می‌شوند. یکی دیگر از معالجه‌هایی که در زمان آنژیوگرافی قلب ممکن است نیاز باشد، استنت‌گذاری است. استنت یک لوله توری فلزی است که در رگ قرار داده می‌شود. استنت از انسداد دوباره رگ‌های خونی جلوگیری خواهد کرد.

مدت زمان انجام آنژیو گرافی قلب

آنژیوگرافی زمانی در حدود کمتر از یک ساعت خواهد داشت. اما با توجه به مراحل آماده سازی و درمان‌هایی همچون استنت گذاری که در زمان آنژیوگرافی انجام می‌شود، ممکن است این زمان تغییر زیادی داشته باشد.

مراحل پس از آنژیو گرافی قلب

پس از اتمام مراحل آنژیوگرافی و درمان هم زمان با آن، کاتتر از همان محل ورود به بدن، خارج می‌شود. محل بریده شده را بسته و بیمار به ریکاوری منتقل خواهد شد. اگر برش بر روی کشاله ران ایجاد شده باشد، نیاز است تا چند ساعتی در حالت خوابیده باشید تا خونریزی ایجاد نشود. ممکن است محل برش را در حالت فشار قرار بدهند تا بهبودی با سرعت بیشتری ایجاد بشود.

ماده رنگی که به ماده حاجب نیز معروف است، با مصرف زیاد مایعات از بدن شما دفع خواهد شد و نگرانی خاصی در این رابطه وجود ندارد. غذا خوردن پس از انجام آنژیو گرافی قلب نیز مانعی نخواهد داشت.

به یاد داشته باشید که از پزشک معالج خود در رابطه با فعالیت‌های روزانه خود، بهداشت و استحمام و داروهای مصرفی خود مشاوره دریافت کنید. در حالت کلی بهتر است چند روزی فعالیت‌های سنگینی انجام ندهید.

وجود برآمدگی، حساسیت و یا کوفتگی در محل برش، پس از آنژیو گرافی قلب جای نگرانی نداشته و پس از مدتی برطرف خواهد شد. اما در صورت ادامه داشتن و یا افزایش این موارد، خونریزی یا عفونت و یا افزایش درد در ناحیه قفسه سینه یا تنگی نفس، با پزشک خود حتما تماس بگیرید.

دکتر امید شافع متخصص قلب و بیماری‌های عروقی و عضو هیات علمی مرکز قلب و عروق رجایی است. ایشان با تمرکز بر بیماری‌های عروقی و درمان‌های اندوواسکولار و آنژیو گرافی قلب در حال فعالیت است. شما می‌توانید برای درمان بیماری‌ها و مشکلات قلبی خود با ایشان مشاوره و تحت درمان قرار بگیرید.