ورید واریسی سیاهرگ‌هایی بزرگ، متورم و پیچ خورده هستند که اغلب به رنگ آبی یا بنفش تیره به نظر می‌رسند. علت ایجاد ورید واریسی، نقص در دریچه‌های لانه کبوتری سیاهرگ‌ها است، که باعث می‌شود تا خون به سمت عقب بازگردد.
واریس مشکل بسیار شایعی است، به شکلی که تصور می‌شود حدود 23 درصد از بزرگسالان به این مشکل مبتلا باشند. واریس در افرادی که اضافه وزن دارند و در زنان بیشتر دیده می‌شود. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در رابطه با علل واریس و علائم آن کسب کنید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
علل ایجاد ورید واریسی
اصلی‌ترین علت ایجاد وریدهای واریسی، ضعیف بودن دیواره سیاهرگ‌ها و نقص دریچه‌های سیاهرگی است.
در داخل وریدهای ما، دریچه‌های کوچکی وجود دارند، که یکطرفه به سمت قلب باز می‌شوند. این دریچه‌ها برای عبور خون باز شده و سپس بسته می‌شوند، تا از بازگشت خون جلوگیری کنند.
گاهی اوقات دیواره وریدها کشیده می‌شوند، و در نتیجه خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. این اتفاق باعث اختلال در عملکرد و نقص دریچه‌های سیاهرگی می‌شود.
اگر دریچه‌ها دچار نقص شوند و به خوبی کار نکنند، جریان خون در سیاهرگ‌ها دچار مشکل شده و خون به عقب برمی‌گردد. این اتفاق باعث جمع شدن خون در سیاهرگ‌ها، و تورم، برجسته و بزرگ شدن آن‌ها می‌شود.
علل و دلایلی که باعث کشیده شدن و ضعف دیواره رگ‌ها می‌شوند، به طور کامل شناخته نشده‌اند. برخی افراد ممکن است بدون هیچ علت خاصی دچار این مشکل شوند.
چه عواملی خطر ابتلا به ورید واریسی را بیشتر می‌کند؟
برخی شرایط و بیماری‌ها می‌توانند خطر ایجاد وریدهای واریسی را بیشتر کنند:
- وریدهای واریسی در هر دو جنس دیده می‌شوند، اما زنان با احتمال بیشتری ممکن است به این مشکل مبتلا شوند.
- اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به واریس باشد، شانس ابتلای شما هم بیشتر می‌شود.
- وریدهای واریسی ممکن است در هر سنی دیده شوند، اما با افزایش سن خطر ایجاد آن‌ها بیشتر می‌شود.
- یکی از عوامل خطر مهم ایجاد واریس، چاقی و اضافه وزن است.
- اگر شغل شما به شکلی است که مجبورید زمان زیادی را ایستاده باشید، با احتمال بالاتری ممکن است دچار واریس شوید.
- وریدهای واریسی در زنان باردار مشکل شایعی هستند.
جنسیت
زنان بیشتر از مردان به واریس مبتلا می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد، که علت شیوع بالاتر واریس در زنان، ممکن است به دلیل تاثیر هورمون‌های زنانه بر دیواره وریدها باشد. استروژن و سایر هورمون‌های جنسی زنانه، باعث ضعیف و شل شدن دیواره سیاهرگ‌ها شده و دریچه‌های وریدی را بیشتر مستعد نقص می‌کنند.
هورمون‌ها مواد شیمایی هستند که توسط سلول‌های خاصی در بدن تولید شده، و در تنظیم بعضی از عملکردهای بدن نقش دارند. بارداری، یائسگی و سندرم پیش از قاعدگی، ممکن است تغییراتی در تولید و ترشح هورمون‌های زنانه ایجاد کنند.
ژنتیک
اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما به این بیماری مبتلا باشد، خطر ابتلای شما به واریس هم بیشتر می‌شود.
این قضیه نشان می‌دهد، که ابتلا به واریس ممکن است تا حدی به ژن‌ها (واحدهایی که اطلاعات ژنتیکی را از پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌کند.) و وراثت مرتبط باشد.
سن
با بالارفتن سن، سیاهرگ‌ها به تدریج خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. کاهش خاصیت ارتجاعی دیواره وریدها باعث از کار افتادن دریچه‌های کوچک سیاهرگی می‌شود.
چاقی و اضافه وزن
اضافه وزن فشار مضاعفی بر عروق بدن وارد می‌کند، به این معنی که رگ‌ها باید سخت‌تر کار کنند تا خون را به قلب شما برگردانند. وارد شدن فشار زیاد بر دریچه‌ها، به تدریج باعث آسیب به دریچه می‌شود. تاثیر اضافه وزن در ایجاد واریس، در زنان بیشتر از مردان است.
شغل
برخی تحقیقات نشان می‌دهد، مشاغلی که نیاز به ایستادن طولانی مدت دارند ممکن است خطر ابتلا به واریس را افزایش دهند.
علت آن این است، که هنگام ایستادن به علت تاثیر نیروی جاذبه، خون با سختی بیشتری می‌تواند به قلب بازگردد.
بارداری
در دوران بارداری، حجم خون در گردش، برای کمک به تغذیه جنین بیشتر می‌شود. افزایش حجم خون باعث وارد شدن فشار اضافی بر وریدها می‌شود.
یکی دیگر از اثرات دوران بارداری، افزایش ترشح هورمون‌های جنسی زنانه است. همانطور که گفتیم، این هورمون‌ها باعث شل شدن و ضعیف شدن دیواره سیاهرگ‌ها شده و خطر ابتلا به واریس را بیشتر می‌کنند.
در دوران بارداری به تدریج رحم شروع به بزرگ و بزرگ‌تر شدن می‌کند. با بزرگ شدن رحم، وریدهای ناحیه لگن تحت فشار قرار می‌گیرند. این فشار اضافی در بعضی زنان باردار باعث ایجاد واریس می‌شود.
اگرچه بارداری خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد، اما بیشتر زنان پس از زایمان متوجه می‌شوند که مشکل آن‌ها تا حد زیادی برطرف شده است.
اگر می‌خواهید در مورد واریس در دوران بارداری و درمان‌های آن بیشتر بدانید، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.
گاهی علت واریس بیماری‌ها و مشکلات نادری مانند موارد زیر است:
- لخته خون و گیر کردن آن در وریدها
- وجود تورم، التهاب یا تومور در ناحیه لگن
- بیماری‌ها و مشکلات مختلف عروقی
بیشتر بخوانید: درمان واریس مچ پا
علائم ورید واریسی چیست؟
شایع‌ترین علامت واریس، رگ‌های برجسته، پیچ‌خورده و بزرگ روی پا هستند، که به آسانی قابل مشاهده‌اند. تورم، حس سنگینی، درد پا و درد در اطراف وریدهای واریسی، از دیگر علائم واریس است.
در موارد شدید، خونریزی هم از وریدهای درگیر دیده می‌شود. خونریزی می‌تواند شدید باشد و باعث زخم‌های پوستی شود.
درمان ورید واریسی چیست؟
پزشکان ابتدا سعی می‌کنند واریس را با توصیه به استفاده از جوراب‌های مخصوص، تغییر سبک زندگی و درمان‌های کم‌تهاجمی درمان کنند. اگر این درمان‌ها نتیجه ندهند، پزشک سراغ درمان‌های تهاجمی‌تری مانند انواع روش‌های جراحی می‌رود.
تغییر سبک زندگی
رعایت موارد زیر به پیشگیری از ابتلا به واریس و جلوگیری از بدتر شدن آن کمک می‌کند:
- از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- برای داشتن عروق و سیستم گردش خون سالم، به طور منظم ورزش کنید.
- از جوراب‌های مخصوص استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: درمان واریس
جوراب‌های واریس
جوراب‌های واریس، با ایجاد فشار لازم برای بازگشت خون به قلب، از تورم سیاهرگ‌ها جلوگیری می‌کنند.
جراحی
اگر درمان‌های بالا نتیجه ندهد، یا درد زیادی داشته باشید و واریس باعث مختل شدن روند زندگی شما شده باشد، آنگاه پزشک روش‌های جراحی را به شما پیشنهاد خواهد کرد.
روش‌های جراحی مختلفی برای درمان واریس وجود دارد، که اساس همه آن‌ها برش پوست در محل ضایعه و مسدود کردن و سپس خارج کردن ورید درگیر است.
سایر درمان‌ها
- اسکلروتراپی: در این روش، با کمک تزریق یک ماده شیمیایی، ورید مسدود می‌شود.
- لیزردرمانی: در این روش با کمک انرژی و گرمای حاصل از لیزر، ورید واریسی مسدود می‌شود.
- رادیوفرکوئنسی: در این روش از امواج رادیویی و گرما برای انسداد ورید استفاده می‌شود.
- آندوسیکوپی: در این روش از ابزاری باریک به نام آندوسکوپ، که به ان یک دوربین کوچک متصل است، برای مسدود کردن سیاهرگ درگیر استفاده می‌شود.
جمع بندی
واریس مشکل بسیار شایعی در بزرگسالان، به خصوص در زنان و در سنین بالاتر از 50 سال است. علت اصلی ابتلا به واریس به خوبی شناخته نشده است، اما شرایطی مانند: اضافه وزن، سابقه خانوادگی مثبت، بارداری و شغل، خطر ابتلا به واریس را بیشتر می‌کنند.
مهمترین علامت واریس، عروق مشخص، پیچ خورده، متورم و بزرگ هستند. درد هم علامت شایع دیگر واریس است. در موارد شدید، امکان ایجاد زخم و خونریزی شدید هم وجود دارد.
اولین قدم برای درمان واریس، اصلاح عادات نادرست و سبک زندگی است. اگر با کمک روش‌های کم تهاجمی مشکل بیمار حل نشود، پزشک روش‌های تهاجمی‌تری مانند: اسکلروتراپی، لیزردرمانی و در نهایت جراحی را پیشنهاد می‌کند.
