رگ‌های واریسی به رگ‌هایی گفته می‌‌شود که روی سطح پوست به صورت متورم و برجسته دیده می‌‌شوند. این رگ‌ها اغلب حالت پیچ خورده دارند و به رنگ آبی تیره دیده می‌شوند. این رگ‌ها بیشتر در ساق پا و قسمت مچ پا دیده می‌شوند اما گاهی اوقات این رگ‌ها در ناحیه لگن نیز به چشم می‌‌آیند. رگ‌های واریسی که دیده می‌‌شوند اغلب زیر سطح پوست هستند اما معمولاً رگ‌های واریسی بزرگ تر و عمیق تر دیده نمی‌شوند. هموروئید یک نوع از رگ‌های واریسی است. پزشک به شما توصیه می‌کند که برای درمان واریس رگ‌های پای خود از جوراب واریس استفاده کنید. این نوع جوراب به طور مداوم باعث فشار خفیف روی این رگ‌ها می‌‌شود و از تجمع خون درون پاهای شما جلوگیری می‌کند و هنگامی ‌که شما می‌ایستید یا می‌‌نشینید باعث کاهش تورم رگ‌ها خواهد شد. شما می‌توانید برای تهیه جوراب واریس به داروخانه‌ها و مراکز عرضه محصولات پزشکی مراجعه کنید. در صورتی که روش‌های درمان خانگی باعث بهبود علایم و نشانه‌های شما نشد یا آنکه ظاهر رگ‌های واریسی شما را ناراحت کرده است می‌توانید به کمک روش‌های تهاجمی از قبیل عمل جراحی، تزریق دارو و لیزر درمانی به درمان آنها بپردازید. پزشک به شما می‌گوید که کدام روش درمانی بر اساس شرایطی که دارید بهتر است.

 علل واریسی شدن رگ‌ها چیست؟ 

 رگ‌ها وظیفه برگرداندن خون به قلب را بر عهده دارند تا خون به خوبی در تمام بدن گردش کند. درون رگ‌ها تعدادی دریچه وجود دارد که باز می‌شوند و به حرکت خون به سمت قلب کمک می‌کنند. در برخی از افراد این دریچه‌ها نمی‌توانند به خوبی کار کنند و باعث می‌شوند که خون به درون رگ‌ها برگردد. این امر به علت کشیدگی دریچه‌ها طی مدت چندین سال به وجود می‌آید. سپس خون درون دریچه‌ها جمع می‌شود و باعث افزایش تورم آنها خواهد شد. رنگ‌های درون پا آسیب پذیری بیشتری دارند زیرا این رگ‌ها مجبور هستند بر خلاف جاذبه زمین کار کنند تا خون را از پاها به قلب برگردانند به همین دلیل رگ‌های واریسی بیشتر در پاها دیده می‌‌شوند.

 علائم و نشانه‌های واریسی شدن رگ‌ها چیست؟  

 واریز شدن رگ‌ها می‌تواند به اختلال دردناک باشد و شما سنگینی و خستگی پاهای خود را احساس کنید و در قسمتی که رگ‌ها واریسی شده است دچار درد شوید. همچنین احتمال متورم شدن پا و مچ و قسمت پایین پا وجود دارد که در طول روز بدتر می‌‌شود اما در هنگام شب که استراحت می‌کنید یا اگر پاهای خود را روی یک سطح مرتفع قرار دهید تورم و پاها کمتر می‌‌شود. به این تورم ونوس استاسیس گفته می‌‌شود. گاهی اوقات نیز ممکن است دچار خارش پوست پا شوید. در برخی موارد شدید نیز احتمال زخم شدن یا تشکیل لخته خون وجود دارد. اگر شما دچار هر یک از این علایم و نشانه‌ها هستید باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

 آیا واریسی شدن رگ‌ها باعث تشکیل لخته‌های خونی خطرناک می‌شود؟

 واریسی شدن رگ‌ها باعث افزایش ریسک تشکیل لخته‌های خونی می‌شود. این لخته‌های خونی درون عروق عمی‌ق داخل پا یا بازو به وجود می‌‌آیند. لخته خون همچنین می‌تواند درون رگ‌های واریسی به وجود بیاید. می‌توان این لخته‌های خونی را به کمک پزشک و با استفاده از برخی داروها یا کمپرس گرم درمان کرد.

 واریسی شدن رگ‌ها چگونه تشخیص داده می‌شود؟  

 پزشک به بررسی مچ پا و ساق پای شما می‌پردازد. معمولاً رگ‌های واریسی به راحتی قابل مشاهده است و به ویژه هنگامی ‌که می‌ایستید. در صورتی که پزشک بر اساس علائم و نشانه‌هایی که دارید متوجه وجود یک مشکل در عروق عمیق پا یا برخی عوارض شود در ساده ترین حالت ممکن به بررسی فشار خون ساق پا خواهد پرداخت. در صورتی که شما با انجام معاینات بیشتر نیاز داشته باشید درخواست اسکن التراسوند از قبیل اولتراسوند داپلر را خواهد داد.

 آیا می‌توان از واریسی شدن رگ‌ها جلوگیری کرد؟

  برخی از افراد بیشتر از سایرین در معرض خطر واریسی شدن رگ‌ها قرار دارند. برخی از این فاکتورهای خطر به شرح زیر می‌باشند:

• معمولا واریسی شدن رگ‌ها سابقه خانوادگی و ارثی دارد.
• زنان بیشتر از مردان در معرض خطر واریسی شدن رگ‌ها قرار دارند.
• تغییرات هورمونی و وارد شدن فشار به رحم در دوران بارداری و افزایش حجم خون باعث بروز رگ‌های واریسی در این دوران خواهد شد.
• با بالا رفتن سن ریسک واریسی شدن رگ‌ها افزایش پیدا می‌کند. حدود ۵۰ درصد از افرادی که ۵۰ سال به بالا سن دارند دچار واریس می‌شوند.
• چاقی و اضافه وزن باعث افزایش فشار به رگ‌ها خواهد شد.
• اگر شما به واسطه شغلی که دارید باید مدت زیادی بدون حرکت کردن بایستید ریسک واریسی شدن رگ‌ها در شما بالا خواهد بود.

 برخی از اقداماتی که شما می‌توانید در منزل انجام دهید تا علائم و نشانه‌های واریسی شدن رگ‌های شما بهبود پیدا کند به شرح زیر می‌باشد:

• کاهش وزن و حفظ تناسب اندام
• اجتناب از ایستادن به مدت طولانی
• بالا آوردن پاها در هنگام نشستن به ویژه قرار دادن آنها بالاتر از سطح قلب
• پوشیدن لباس گشاد و راحت

 مقایسه روش‌های مختلف درمان واریس

  در چند دهه اخیر درمان رگ‌های واریسی و نارسایی رگ‌ها با تهاجم کمتری انجام می‌شود. در حال حاضر روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد که اکثر آنها تحت بیهوشی موضعی انجام می‌شوند یا اصلا نیاز به بیهوشی ندارند. امروزه به جای برداشتن کامل رگ‌های واریسی آسیب دیده که در گذشته انجام می‌شد از یک روش جدید با هدف مسدود کردن رگ‌های معیوب استفاده می‌شود. این روش نیز با مزایای درمانی بسیار زیادی همراه است اما تهاجم کمی دارد.

 اسکلروتراپی با فوم  

تزریق برخی ترکیبات شیمیایی به درون رگ‌ها باعث التهاب آنها می‌شود و با گذر زمان بافت اسکار به وجود می‌‌آید که منجر به از بین رفتن رگ خواهد شد. می‌‌توان رگ‌هایی که واریسی هستند و دریچه آنها مشکل دارد را به این روش درمان کرد. به این روش اسکلروتراپی گفته می‌‌شود و سالیان زیادی است که از این روش برای درمان واریس استفاده می‌شود. ترکیب کردن مواد شیمیایی با هوا برای تهیه فوم یک روش درمانی جدید است که با نتایج بسیار خوبی همراه می‌شود. می‌‌توان از اولتراسوند برای هدایت بهتر فوم به درون عروق مورد نظر استفاده کرد تا نتایج خوبی به دست می‌آید. می‌توان اسکلروتراپی با فوم را در کلینیک انجام داد و نیازی به هیچ گونه بیهوشی یا بی حسی نیست. پس از درمان شما باید به مدت دو هفته از جوراب واریس یا بانداژ مخصوص استفاده کنید. شانس موفقیت در این روش درمانی حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد است. در صورتی که رگ‌های واریسی از بین نرفتند دوباره این روش درمانی تکرار خواهد شد. ممکن است شما به علت ورود فوم به درون جریان خون و واکنش به آن دچار برخی عوارض جانبی شوید. در صورتی که برای انجام این روش درمانی به یک پزشک باتجربه مراجعه کنید ریسک بروز این عوارض جانبی به حداقل می‌‌رسد. فلبیت موضعی رگ‌هایی که درمان شده است می‌‌تواند به مدت یک تا دو هفته باعث بروز درد شود و گاهی اوقات در ۱۰ تا ۱۵ درصد از بیماران بافت اسکار را روی پوست به وجود بیاورد. در یک روش دیگر پزشک یک ماده شیمیایی اسکلروسان را به کمک کاتتر به طور مستقیم به درون عروق معیوب تزریق می‌کند که به آرامی دیواره رگ را فشرده می‌کند و آسیب می‌رساند. هدف از انجام این کار افزایش شانس موفقیت مسدود کردن رگ است. از مزایای بالقوه این روش این است که با درد کمتری همراه است و در مقایسه با روش‌های درمانی گرمایی به داروی بی حسی موضعی کمتری نیاز دارد. هنوز میزان ماندگاری این روش درمانی در بلند مدت در دست بررسی و تحقیق است.

 لیزر ابلیشن گرمایی درون وریدی 

 لیزر ابلیشن گرمایی درون وریدی و رادیوفرکانسی ابلیشن از روش‌هایی هستند که برای درمان رگ‌های واریسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این روش بخش اصلی رگ که باعث واریسی شدن یک ناحیه شده است مسدود می‌شود. در این روش‌های درمانی می‌توان به درمان رگ‌های واریسی ران یا رگ‌های پشت زانو و ساق پا پرداخت. در گذشته رگ واریسی گره زده می‌‌شد تا بخش معیوب آن حذف شود اما در حال حاضر این روش‌ها جایگزین جراحی به روش قدیمی شدند و با درد کمتری همراه هستند و دوران بهبود در آنها کوتاه ‌تر است.

 لیزر ابلیشن درون وریدی و رادیوفرکانسی ابلیشن 

 لیزر ابلیشن درون وریدی و رادیو فرکانسی ابلیشن از جمله روش‌هایی هستند که برای درمان رگ‌های واریسی ران و ساق پا مورد استفاده قرار می‌گیرند بدون آنکه هیچ گونه زخمی را در این نواحی به وجود بیاورند. می‌توان هر دو روش را تحت بیهوشی موضعی انجام داد. در این روش‌ها یک کاتتر از ناحیه زانو یا مچ پا وارد رگ می‌شود و به طور دقیق به این محل تلاقی رگ‌های ران و ساق و رگ‌های عمیق تر قرار می‌گیرد. از اسکن اولتراسوند برای دقت بیشتر این روش استفاده می‌شود. هنگامی ‌که کاتتر وارد رگ شد انرژی لیزر یا جریان الکتریکی به دیواره رگ برخورد می‌کند که این امر باعث می‌شود پروتئین‌های موجود در دیواره رگ شروع به تغییر شکل کنند و کوچک شوند. سپس کاتتر به آرامی از رگ خارج می‌شود و این امر باعث جمع شدن رگ می‌‌شود و خون وارد آن نخواهد شد. در این روش رگ معیوب به خوبی از چرخه گردش خون خارج می‌شود و نتایج مشابه عمل جراحی را به وجود خواهد آورد. تحقیقات نشان داده رگ‌هایی که درمان شدند معمولاً بسته می‌مانند و به ندرت دوباره باز می‌شوند. روش‌های جدیدتری برای درمان رگ‌های واریسی معرفی شده است. در یک روش از یک نوع چسب برای بستن رگ واریسی استفاده می‌‌شود که انجام آن نیازی به استفاده از هیچ گونه بی حس کننده ندارد. تحقیقات در خصوص پایداری نتایج حاصل از این روش در دست بررسی و ارزیابی است.

 فلبکتومی ‌یا جدا کردن رگ 

 پزشک می‌‌تواند به کمک روش‌های جراحی ساده به خارج کردن رگ‌های واریسی بپردازید. این امر از طریق ایجاد یک برش به اندازه ۲ تا ۴ میلیمتر انجام می‌شود. رگ‌های واریسی از طریق این برش‌های ایجاد شده خارج می‌شوند.

 مراقبت‌های پس از درمان 

 در اکثر موارد درمان رگ‌های واریسی در مطب یا کلینیک پزشک انجام می‌‌شود و نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست. پزشک به منظور کاهش کبودی و تسریع فرایند بهبود پاها را به کمک بانداژ می‌بندد. پس از یک تا دو روز شما می‌توانید به جای بانداژ از جوراب مخصوص استفاده کنید که باید به مدت ۵ تا ۷ روز از آن استفاده نمایید. تا چند روز اول پوشیدن جوراب واریس به صورت ۲۴ ساعته می‌‌تواند مفید باشد پس از آن در صورت اجازه پزشک می‌توانید فقط در طول روز از جوراب واریس خود استفاده کنید. سعی کنید هنگام استراحت پای خود را روی یک سطح مرتفع قرار دهید و مچ پای خود را حرکت دهید یا آنکه می‌توانید به انجام امور باغبانی بپردازید یا کارهای منزل خود را انجام دهید. از ایستادن به مدت طولانی یا قرار دادن پاها روی هم خودداری کنید و سعی کنید در طول روز کمی راه بروید. پس از درمان ممکن است به مدت ۳ تا ۵ روز دچار درد شوید که درد نشانه واکنش شما به درمان است و پس از مدتی بهبود پیدا می‌کنید. مصرف داروهای مسکن ضد التهاب می‌تواند به تسکین درد و ناراحتی شما کمک کند. پس از فلبکتومی ‌برش‌های کوچکی که روی پا ایجاد شده است معمولاً توسط چسب بسته می‌‌شود و نیازی به بخیه کردن آنها نیست اما در صورت نیاز به استفاده از بخیه از بخیه‌های جذبی استفاده خواهد شد.

 عوارض جانبی پس از درمان  

 دوران بهبود پس از لیزر ابلیشن درون وریدی یا رادیوفرکانسی ابلیشن بدون فلبکتومی ‌به سرعت و طی مدت ۲ تا ۴ روز سپری خواهد شد. بدون شک فلبکتومی‌ باعث بروز مقداری کبودی و درد خواهد شد که شدت آن به تعداد رگ‌هایی بستگی دارد که خارج شده است. در اکثر موارد درد شما طی مدت ۳ تا ۵ روز بهبود پیدا می‌‌کند اما کمی طول می‌‌کشد تا کبودی به طور کامل از بین برود. تقریباً در ۱۰ درصد از بیماران اعصاب کوچکی که در نزدیکی رگ‌ها قرار دارند به علت اختلال در عملکرد آنها برخی از نقاط پا فاقد حس خواهد بود که این مشکل به تدریج برطرف می‌شود اما گاهی اوقات این مشکل دائمی است. احتمال بروز ترومبوز درون عروق عمیق پا وجود دارد اما شایع نیست و در کمتر از یک درصد از بیماران رخ می‌دهد. حرکت کردن پس از عمل و پوشیدن جوراب واریس به کاهش ریسک بروز این اختلال کمک می‌کند. ریسک بروز عفونت در زخم‌های کوچک پا نیز شایع نیست.