حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد) زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از عضله قلب مسدود شود. اگر جریان خون به‌سرعت بازسازی نشود، بخش آسیب‌دیده قلب در اثر کمبود اکسیژن آسیب‌دیده و شروع به مرگ می‌کند. برای جلوگیری و کنترل چنین حالتی می‌توان از برخی داروهای زیر زبانی، در لحظه شروع حمله قلبی استفاده کنیم قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش که با دیگر نام‌های تجاری نیز وجود دارد، یکی از مؤثرترین داروها برای کنترل چنین وضعیتی است. در ادامه به توضیح این دارو می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
- قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش چیست؟
- داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش چگونه تأثیر خود را می‌گذارد؟
- طریق مصرف نیتروگلیسیرین آهسته رهش
- تداخلات دارویی قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
- عوارض گزارش شده در هنگام مصرف قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
- سایر عوارض جانبی قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
- مصرف بیش از حد قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
- موارد منع مصرف داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش
قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش چیست؟
قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش از جمله داروهایی است که در زمینه درمان طولانی‌مدت و به‌منظور پیشگیری از بروز حملات یک بیماری خاص به نام آنژین صدری، استفاده می‌شود. بیماری آنژین صدری از بیماری عروق کرونر نشئت می‌گیرد.
از طرفی این دارو با نام‌های تجاری مختلف مثل دورکانتین، به طور شایع برای کنترل دردهای قبلی که علت آن تنگی رگ‌های قلب باشد، کاربرد دارد و تجویز می‌شود. در طول حمله قلبی، اگر انسداد عروق کرونر به‌سرعت درمان نشود، عضله قلب شروع به شکستن می‌کند و با بافت اسکار جایگزین می‌شود. این آسیب به قلب ممکن است آشکار نباشد یا برعکس باعث ایجاد مشکلات جدی و طولانی‌مدت شود.
به طور مفصل، استفاده از نیتروگلیسیرین آهسته رهش در موارد زیر نشان‌داده‌شده است:
این دارو به‌صورت زیرزبانی و تزریقی استفاده می‌شود.
- درمان پیشگیرانه آنژین صدری، هم به‌تنهایی و هم همراه با سایر داروهای ضد آنژین (به‌صورت قرص زیر زبانی).
- درمان بحران آنژین صدری (قرص زیر زبانی و محلول برای تزریق)؛
- نارسایی حاد بطن چپ، چه به دنبال انفارکتوس میوکارد باشد یا نه (محلول برای انفوزیون).
- بحران فشارخون بالا (محلول برای تزریق)؛
- ادم حاد ریوی و ادم پیش ریوی (محلول برای تزریق)
داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش چگونه تأثیر خود را می‌گذارد؟
می‌توان گفت داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش، یک داروی با تأثیر فوری است و به‌سرعت باعث گشاد شدن عروق کرونر قلب می‌شود. زمانی که این اتفاق بیفتد، جریان خون در عروق افزایش پیدا می‌کند و باعث انتقال خون از طریق عروق جانبی به نقاط کم خون می‌شود. نکته مثبت استفاده از این دارو این است که این دارو به مبتلایان بیماری قلبی کمک می‌کند تا حد زیادی از بروز سکته قلبی پیشگیری کنند.
طریق مصرف نیتروگلیسیرین آهسته رهش
این دارو باید با معده خالی و یک لیوان آب مصرف شود. داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش باید زیر زبان گذاشته شود، لذا از جویدن آن خودداری کنید. نکته مهم دیگر این است که هرگز آن را خرد نکنید و یا به‌صورت نصفه مصرف نکنید. هنگام استفاده از قرص زیرزبانی نیتروگلیسیرین آهسته رهش، تا زمانی كه قرص حل نشده باشد، از خوردن یا نوشیدن باید خودداری شود.
داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش باید در بسته‌بندی خود نگه‌داری شود و فقط هنگام مصرف، یک عدد قرص را از بسته‌بندی خارج کنید. برخی از محققین بر این باورند که اگر قرص‌های زیر زبانی در معرض هوا قرار گیرند، تأثیرشان کم می‌شود.
دررابطه‌با تعداد قرص مصرفی و یا اجازه مصرف، باید با پزشک خود مشورت کنید. به طور یک قاعده می‌توان گفت که افرادی که درد شدید قفسه سینه را تجربه می‌کنند و یا در آستانه سکته قلبی هستند، سه عدد از این قرص را به فاصله پنج دقیقه به‌صورت زیرزبانی مصرف کنند. در این حالت بهتر است ابتدا با اورژانس تماس بگیرید تا خیال شما از بابت علائم و مصرف دارو آسوده باشد. در نهایت نیز بیمار باید به اورژانس منتقل شود.
درصورتی‌که پس از مصرف داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش دچار سردرد شدید و سردرد شما با مسکن معمولی برطرف نشد، حتماً به پزشک مراجعه فرمایید. در صورت ابتلا به سرگیجه و سبکی سر، سعی کنید که به‌آرامی در هنگام برخاستن از حالت نشسته به ایستاده تغییر موقعیت دهید.
بیشتر بخوانید: آنژیو گرافی قلب
تداخلات دارویی قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
مصرف هم‌زمان برخی از داروها می‌تواند برای شما مشکل‌ساز شود. به همین جهت بهتر است هنگام مراجعه به هر پزشکی، وی را در جریان قرص‌های مصرفی خود قرار دهید. درصورتی‌که داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش مصرف می‌کنید، به لیست زیر دقت کنید و مواردی که در پایین آورده شده‌اند، باعث ایجاد اختلال داروی در هنگام مصرف نیتروگلیسیرین آهسته رهش می‌شوند و عبارت‌اند از:
- داروهای ضدافسردگی
- برخی از داروهای ضد روان‌پریشی
- کینیدین، پروکائین آمید
- بنزودیازپین‌ها مانند دیازپام (والیوم)
- مواد مخدر مانند مورفین، سیلدنافیل، تادافیل، واردنافیل، آسپرین، آتنولول، پروپرانولول، کارتــرول، متوپرولول، تیمولول، آمیلودیپین، بروموکریپتین، فدیپین و وراپامیل
- مصرف هرگونه الکل
- داروهای مورداستفاده در درمان اختلال نعوظ (مهارکننده‌های فسفودی استراز نوع 5)
- داروهای ضد فشارخون
- اسید استیل سالیسیلیک و سایر NSAIDها (داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی).
- هپارین
- آلتپلازی
- دی هیدرارگوتامین
عوارض گزارش شده در هنگام مصرف قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
مانند همه داروها، نیتروگلیسیرین آهسته رهش نیز می‌تواند عوارض جانبی متعددی ایجاد کند، اگرچه همه بیماران آن را تجربه نمی‌کنند. نوع و شدتی که ممکن است عوارض جانبی ایجاد شود، در واقع بسته به نوع شکل دارویی و روش مصرف، بسته به دوز داروی مصرفی و بسته به حساسیت هر فرد، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بااین‌حال، عوارض جانبی اصلی که می‌تواند در طول درمان با نیتروگلیسیرین رخ دهد در زیر توضیح داده شده است.
اختلالات سیستم عصبی
مصرف نیتروگلیسیرین می‌تواند باعث سردرد شدید، سرگیجه، خواب‌آلودگی و آشفتگی ذهنی شود.
اختلالات قلبی عروقی
نیتروگلیسیرین می‌تواند باعث اختلالات قلبی عروقی شود، مانند:
- هیپوتانسیون و افت فشارخون ارتواستاتیک
- تاکی‌کاردی رفلکس
- تپش قلب
- سنکوپ
- گرگرفتگی
- برادی‌کاردی پارادوکسیکال
اختلالات دستگاه گوارش
مصرف نیتروگلیسیرین می‌تواند حالت تهوع، استفراغ و سوزش سر دل را افزایش دهد (البته عارضه جانبی دوم به‌ندرت رخ می‌دهد). در صورت تجویز رکتال، اسهال نیز ممکن است رخ دهد.
اختلالات پوستی و زیرجلدی
پس از تجویز نیتروگلیسیرین، موارد زیر ممکن است رخ دهد:
- بثورات پوستی
- اریتمی
- سوزش و تحریک در محل مصرف یا تزریق (به‌طورکلی این عوارض تنها در صورت استفاده از چسب‌های ترانس درمال، محلول انفوزیون یا پماد رکتوم رخ می‌دهد).
سایر عوارض جانبی قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
سایر عوارض جانبی که ممکن است در طول درمان با نیتروگلیسیرین رخ دهد عبارت‌اند از:
- حتی واکنش‌های آلرژیک شدید
- احساس ضعف
- تاری دید
- تعریق بیش از حد
- سیانوز
- متموگلوبینمی
مصرف بیش از حد قرص نیتروگلیسیرین آهسته رهش
مصرف بیش از حد دوزهای بالای نیتروگلیسیرین می‌تواند منجر به علائمی مانند:
- کاهش شدید فشارخون
- تپش قلب
- تاکی‌کاردی رفلکس
- حالت تهوع
- قرمزی پوست
- عرق سرد
- سردرد مداوم و ضربان‌دار
- سرگیجه
- اختلالات بینایی
- افزایش فشار داخل جمجمه
- تشنج
- ایست قلبی
- متموگلوبینمی
در نهایت، در جدی‌ترین موارد مصرف بیش از حد، حتی مرگ نیز ممکن است رخ دهد؛ بنابراین، باتوجه‌به شدت علائم، در صورت مشکوک یا قطعی مصرف بیش از حد نیتروگلیسیرین، مصرف دارو باید فوراً قطع شود و تماس با پزشک ضروری است.
بیشتر بخوانید: علائم گرفتگی رگ قلب
موارد منع مصرف داروی نیتروگلیسیرین آهسته رهش
- مصرف این دارو برای افرادی که به آن حساسیت نشان‌دادن‌اند، ممنوع است. در صورت بروز هرگونه حساسیت، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
- مصرف نیتروگلیسیرین آهسته رهش، برای افرادی که به برخی مشکلات قلبی خاص و کم‌خونی شدید مبتلا هستند توصیه نمی‌شود. در صورت داشتن چنین مواردی حتماً قبل از مصرف به پزشک یا اورژانس اطلاع دهید.
- بهتر است این دارو در دوران بارداری تجویز نشود.
- مصرف این دارو در دوران شیردهی و بارداری، باید بااحتیاط و حتماً طبق نظر پزشک مصرف شود.
همچنین باید بااحتیاط زیاد در حضور موارد زیر استفاده شود:
- نارسایی کلیه
- نارسایی شدید کبدی
- کم‌کاری تیروئید
- هیپوترمی
- وضعیت سوءتغذیه
- ضربه به سر
- خونریزی مغزی
ازآنجایی‌که مصرف نیتروگلیسیرین آهسته رهش، می‌تواند باعث افت فشارخون و سردرد شدید شود، دوز ایده‌آل برای هر بیمار باید به‌تدریج به دست آید. علاوه بر این، ازآنجایی‌که این دارو حتی در دوزهای پایین می‌تواند باعث کاهش فشارخون شود، خوب است از تغییرات ناگهانی وضعیت پس از مصرف آن خودداری شود (به‌عنوان‌مثال، اجتناب از انتقال ناگهانی از حالت نشسته به حالت ایستاده).
نیتروگلیسیرین آهسته رهش همچنین باید در افرادی که به سایر مشتقات نیترو آلرژی دارند بااحتیاط استفاده شود، زیرا مواردی از تحمل متقابل شناخته شده است. مصرف این دارو می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند که توانایی واکنش را کاهش دهد، بنابراین رانندگی با وسایل نقلیه و استفاده از ماشین‌آلات به‌خصوص در دوره اول درمان توصیه نمی‌شود.
