در طول معاینه، پزشک میتواند با کمک گوشی پزشکی، صدای قلب شما را هنگام تپیدن بشنود. صداهای قلب میتوانند چیزهای زیادی را در رابطه با سلامت و فعالیت قلب مشخص کنند، برای مثال، بعضی از بیماریهای قلبی، باعث ایجاد صداهای اضافی میشوند که سوفل قلبی نام دارند. این صداها بین ضربانهای قلب شنیده میشوند و میتوانند به پزشک در تشخیص بیماری کمک کنند.
سوفل قلبی میتواند نشانهای از یک بیماری خطرناک باشد، به همین دلیل باید همیشه جدی گرفته شود. پزشک ممکن است برای تشخیص و درمان سوفل قلبی، انجام اکوکاردیوگرافی، نوار قلب یا آنژیوگرافی را پیشنهاد کند.
علائم سوفل قلبی
بیشتر اوقات، سوفل قلبی با هیچ علامت خاصی همراهی ندارد و تنها وقتی میتوان به وجود آن پی برد، که پزشک با گوشی پزشکی به قلب شما گوش دهد.
برحسب علت زمینهای ایجاد سوفل قلبی، ممکن است هریک از علائم و نشانههای زیر را تجربه کنید:
- درد قفسه سینه
- سرفه مزمن
- تنگی نفس
- سرگیجه یا غش
- تعریق زیاد با فعالیت کم
- سیانوز یا آبی به نظر رسیدن پوست، به خصوص پوست لبها و سر انگشتان
- افزایش وزن یا تورم ناگهانی
- بزرگ شدن وریدهای گردن
- احتقان و بزرگ شدن کبد
موارد بالا علائم شایع بیماریهای قلبی هستند و درصورت تجربه هرکدام از آنها، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
انواع سوفل قلبی
تپیدن قلب باعث ایجاد دو صدای طبیعی میشود، این صداها در اثر بسته شدن دریچههای داخل قلب ایجاد میشوند.
بیماریهای مختلف قلبی میتوانند صداهای اضافی تولید کنند، که شایعترین آنها سوفلهای قلبی هستند، که خود دو نوع دارد:
- بی گناه (که فیزیولوژیک نیز نامیده میشود): که علت آن ممکن است فعالیت بدنی، تب یا بارداری باشد.
- غیرطبیعی: ناهنجاریهای مادرزادی قلبی در کودکان و مشکلات دریچهای در بزرگسالان
علت شنیدن سوفل قلبی، جریان غیرطبیعی خون در قلب است. برای درمان بعضی از انواع سوفل قلبی، مانند ناهنجاریهای مادرزادی، به جراحی نیاز است.
همانطور که گفتیم، یکی از دلایل سوفل قلبی در بزرگسالان، مشکلات دریچهای است. سوفل قلبی ممکن است به دنبال نارسایی دریچهها، یعنی کامل بسته نشدن دریچه و یا تنگی غیرطبیعی دریچهها ایجاد شود.
سوفلها براساس بلندی صدا، از یک تا شش درجه بندی میشوند. سوفلهای درجه شش به حدی بلند هستند، که ممکن است برای شنیدن آنها، نیاز به گوشی پزشکی هم نباشد.
علل سوفل قلب
گفتیم که سوفل قلبی میتواند نشانهای از ابتلا به یک بیماری جدی قلبی باشد و به همین دلیل نیاز به پیگیری دارد تا علت آن مشخص شود. در این قسمت به دلایل شایع سوفل قلبی بیشتر اشاره میکنیم.
ناهنجاریهای مادرزادی
سوفل، به ویژه در کودکان، ممکن است مطرح کننده ناهنجاریهای مادرزادی قلب باشد.
بعضی از این ناهنجاریها چندان خطرناک نیستند و حتی ممکن است باعث بروز علامت خاصی هم نشوند، در حالی که بعضی دیگر از آنها بسیار جدی و خطرناک هستند، به شکلی که ممکن است در اثر ابتلا به آنها بیمار نیاز به جراحی و پیوند قلب پیدا کند.
یکی از جدیترین مشکلات مادرزادی که باعث سوفل قلبی میشود، تترالوژی فالوت نام دارد. تترالوژی فالوت در واقع مجموعهای از 4 نقص ساختاری در قلب است که با سیانوز خود را نشان میدهد. سیانوز زمانی اتفاق میافتد، که پوست نوزاد یا کودک در اثر کمبود اکسیژن در حین فعالیت، آبی و کبود میشود.
یکی دیگر از مشکلات مادرزادی قلبی که باعث سوفل میشود، مجرای شریانی باز است. علت آن، مسدود نشدن ارتباط میان شریان ریوی و آئورت است.
سایر مشکلات مادرزادی که باعث سوفل قلبی میشوند، عبارتاند از:
- نقص دیواره بین دهلیزی
- کوآرکتاسیون آئورت
- نقص دیواره بین بطنی
- نقص مادرزادی دریچههای قلب
مشکلات دریچهها
قلب ما 4 حفره دارد، که به حفرات بالایی دهلیز و به حفرات پایینی بطن میگویند. در خروجی هر کدام از این حفرات، یک دریچه قرار دارد:
- دریچه سه لتی بین دهلیز راست و بطن راست
- دریچه میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ
- دریچه پولمونر در خروجی بطن راست
- دریچه آئورت در خروجی بطن چپ
این دریچهها با باز و بسته شدن خود، نقشی بسیار مهم در فعالیت قلب برعهده دارند. در بزرگسالان، سوفل قلبی بیشتر از همه در اثر مشکلات دریچهها ایجاد میشود. این مشکلات دلایل متنوعی دارند. یک علت شایع، افزایش سن و آثار ناشی از آن است. دلیل شایع دیگر، عفونتها و التهابها، مانند: اندوکاردیت عفونی است.
بیشتر بخوانید: دانستنیهایی در رابطه با ضربان قلب
نارسایی دریچههای قلب
در نارسایی دریچههای قلب، این دریچهها نمیتوانند به خوبی و به طور کامل بسته شوند. در نتیجه خون به سمت عقب برگشت میکند و باعث ایجاد سوفل میشود.
علت نارسایی دریچه سه لتی، اغلب بزرگ شدن یا هیپرتروفی بطن راست است. دریچه میترال هم ممکن است به شکل حاد در اثر عفونت یا سکته قلبی دچار نارسایی شود. شایعترین علت نارسایی مزمن دریچه میترال، فشار خون بالا است.
تنگی دریچههای قلب
در تنگی دریچههای قلب، فضای عبور خون از میان لتهای دریچه کاهش مییابد، در نتیجه، عبور خون باعث ایجاد صدای اضافی میشود.
تنگی دریچههای قلب علل مختلفی دارد:
- تنگی دریچه میترال معمولاً در اثر تب روماتیسمی، که عارضه گلودرد استرپتوکوکی درمان نشده است، ایجاد میشود. تنگی دریچه میترال میتواند ادم ریوی به دنبال داشته باشد.
- تنگی دریچه آئورت هم ممکن است به دنبال تب روماتیسمی رخ دهد و میتواند نارسایی قلبی را به دنبال داشته باشد.
- آسیبهای قلبی و تب روماتیسمی از علل شایع تنگی دریچه سه لتی است.
- تنگی دریچه ریوی معمولا یک مشکل مادرزادی است و زمینه ارثی دارد. تنگی دریچه آئورت و سه لتی هم میتوانند مادرزادی باشند.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
کاردیومیوپاتیها، بیماریهایی هستند که باعث درگیری لایه عضلانی قلب میشوند. در کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک، قلب به طور غیرطبیعی بزرگ شده و در نتیجه نمیتواند مانند قبل خون را پمپاژ کند.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک میتواند باعث این بیماری قلبی شود. این بیماری بیشتر زمینه ژنتیکی و ارثی دارد.
بیشتر بخوانید: عملکرد قلب + تستها و آزمایشهای ارزیابی عملکرد قلب و عروق
درمان سوفل قلبی
سوفلهای فیزیولوژیک اغلب نیازی به درمان ندارند.
اگر علت سوفل یک بیماری یا مشکل ثانویه مانند: پرکاری تیروئید و تب باشد، با درمان علت زمینهای، سوفل هم از بین خواهد رفت.
در مواردی که سوفل ناشی از مشکلات و بیماریهای خود قلب باشد، ممکن است نیاز به مصرف داروهای مختلف یا جراحی وجود داشته باشد.
داروها
داروهایی که ممکن است برای درمان سوفل قلبی استفاده شوند، عبارتاند از:
- رقیق کنندههای خون (ضد انعقادها).
- داروهای دیورتیک یا ادرارآور.
- مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE).
- بتابلوکرها.
این داروها میتوانند با کنترل فشار خون و کاهش فشار وارد بر قلب، بیماری زمینهای ایجاد کننده سوفل را کنترل کنند.
جراحی و سایر روشهای درمانی
ممکن است برای اصلاح مشکلات دریچهای نیاز به جراحی وجود داشته باشد. در این جراحیها، دریچه آسیب دیده اصلاح یا با یک دریچه مصنوعی تعویض میشود.
بسیاری از اختلالات و نقایص مادرزادی هم باید در اولین فرصت ممکن به روش جراحی اصلاح شوند.
