بیماری واریس یک بیماری پیش رونده است که با گذشت زمان وضعیت وخیم‌تری پیدا می‌کند و می‌تواند منجر به بروز پیامدهای خطرناک و حتی مرگ‌آوری مانند زخم واریس در پاها و لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها شود. بیماری واریس و نیز علائم سایر بیماری‌های عروقی باید توسط یک پزشک متخصص عروق مورد ارزیابی و درمان قرار بگیرد.

کدام پزشکان می‌توانند بیماری واریس را درمان کنند؟

بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی می‌تواند توسط پزشکانی با تخصص‌های مختلف تشخیص داده و درمان شود. بنابراین برای درمان موفق این بیماری‌ها بسیار مهم است که اطلاعاتی در مورد زمینه‌های آموزشی و قابلیت‌های لازم برای متخصصین درمان کننده بیماری واریس داشته باشید. متخصصینی که می‌توانند بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی را تشخیص بدهند و آن را درمان کنند عبارتند از:

• متخصص عروق
• متخصص اینترونشنال رادیولوژی (رادیولوژی مداخله‌ای)
• متخصصین پوست و جراحان پوست و مو و زیبایی

متخصص و جراح عروق بهترین متخصص برای درمان واریس و رگ‌های عنکبوتی می‌باشد.

متخصصین عروق

متخصصین و جراحان عروق دارای دانش و تخصص پیشرفته‌ای در زمینه تشخیص بیماری‌های عروق با استفاده از روش‌های غیر تهاجمی از جمله تکنیک‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی دوپلکس، ام آر آی، سی تی اسکن و آنژیوگرافی هستند. این متخصصین از دانش بالایی در زمینه شناسایی بیماری‌ها و مشکلات پیچیده عروق و ارائه درمان‌های اصولی و جامع برای بیماری‌های عروقی مزمن برخوردار هستند.

یک متخصص و جراح عروق می‌تواند علاوه بر بیماری واریس، بیماری‌های وخیم‌تر مربوط به سیستم عروقی را نیز تشخیص داده و درمان نماید. واریس و رگ‌های عنکبوتی فقط از نظر مشکلات زیبایی اهمیت ندارند، بلکه گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ای از وجود بیماری‌های خطرناک‌تری باشد و یا منجر به بروز عوارض وخیمی مانند لخته شدن خون یا ایجاد زخم‌های واریس در پوست شود. این نشان می‌دهد که تخصص و تجربه یک متخصص و جراح عروق می‌تواند نقش بسیار مهمی در تشخیص این عوارض و درمان جامع و موفق آنها داشته باشد. متخصص و جراح عروق علاوه بر درمان‌های کوتاه مدت می‌تواند روابط درازمدتی نیز با بیماران داشته باشد و بیماری‌های عروق در این بیماران را به طور جامع مدیریت نماید.

متخصص عروق چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟

متخصصین و جراحان عروق پزشکانی هستند که در زمینه درمان بیماری‌های مربوط به عروق خونی در بدن تخصص دارند. به طور کلی متخصصین عروق می‌توانند بیماری‌های زیر را درمان نمایند:

• بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی
• بیماری‌های عروق
• زخم واریس
• نارسایی مزمن وریدی
• لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها
• واسکولیت
• آنوریسم عروق احشایی

متخصص و جراح عروق چه روش‌های درمانی را انجام می‌دهد؟

متخصص و جراح عروق می‌تواند بیماری‌های واریس و رگ‌های عنکبوتی و سایر بیماری‌های عروق را با استفاده از روش‌های زیر درمان نماید:

جوراب واریس

جوراب‌های واریس نوعی جوراب با طراحی مخصوص، اندازه تنگ و خاصیت کشسانی هستند که یک فشار ملایم و مداوم را بر روی پاهای شما وارد می‌کند. اندازه این جوراب‌ها در اطراف قوزک پا تنگ‌تر است و فشار  شدیدتری را به این ناحیه وارد می‌کند، اما قسمت بالای آنها گشادتر می‌شود. نوعی جوراب واریس یا اصطلاحاً آستین واریس نیز وجود دارد که به شکل لوله‌ای است و قسمت روی پا را ندارد. برای دستیابی به بهترین نتایج ممکن لازم است که جوراب‌های واریس تحت نظارت پزشک مورد استفاده قرار بگیرند.

اسکلروتراپی

اسکلروتراپی یکی از درمان‌های رایج برای بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی است که می‌تواند برای عمل‌های زیبایی و سایر اهداف پزشکی نیز روش مناسبی باشد. اسکلروتراپی توسط تمامی متخصصین عروق ارائه می‌شود. این روش به صورت یک درمان سرپایی با حداقل تهاجم است که برای درمان واریس و رگ‌های عنکبوتی سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش یک محلول شبیه به شوینده‌ها که اصطلاحاً اسکلروزان نامیده می‌شود به درون سیاهرگ‌های آسیب‌دیده تزریق می‌شود و موجب انسداد و تخریب بافت این سیاهرگ‌ها و نهایتاً جذب شدن آنها به وسیله بدن می‌شود. این روش درمانی باعث می‌شود که جریان خون به سیاهرگ‌های سالمی که در مجاورت رگ‌های آسیب‌دیده قرار دارند، منتقل شود.

فوم اسکلروتراپی

فوم اسکلروتراپی یک شیوه جدیدتر از درمان اسکلروتراپی است که در آن از یک اسکلروزان تشکیل دهنده فوم به جای اسکلروزان مایع مرسوم استفاده می‌شود. اسکلروزان تشکیل دهنده فوم با سهولت بیشتری می‌تواند درون سیاهرگ آسیب‌دیده را بپوشاند و در نتیجه بازدهی درمان را بالاتر می‌برد. سیاهرگ آسیب‌دیده در عرض حدود دو هفته تا یک ماه به طور کامل محو می‌شود. در بعضی از موارد نیز برای درمان یک رگ به چند جلسه درمانی نیاز است. این روش تحت هدایت اولتراسوند (سونوگرافی) انجام می‌شود. اسکلروتراپی تحت هدایت اولتراسوند به پزشک این امکان را می‌دهد که تصویری از رگ‌های آسیب‌دیده که در حالت عادی از روی سطح پوست قابل دیدن نیستند را ببیند و تکنیک اسکلروتراپی را بر روی آنها به کار بگیرد.

لیزر درمانی

از لیزر درمانی می‌توان برای درمان رگ‌های عنکبوتی استفاده کرد. در این روش از یک دستگاه گرز مانند برای تابش نور لیزر بر روی ناحیه تحت درمان استفاده می‌شود که انرژی گرمایی را بر روی رگ‌های آسیب‌دیده هدایت می‌کند و باعث تخریب این رگ‌ها و جذب شدن آنها به وسیله بدن می‌شود.

ابلیشن حرارتی درون عروقی

ابلیشن حرارتی درون عروقی یک روش با حداقل تهاجم برای درمان عارضه برگشت خون در سیاهرگ یا اصطلاحاً رفلاکس وریدی می‌باشد. این روش به درمان علائم بیماری واریس در پاها نیز کمک می‌کند. برای انجام این روش یک لوله بلند و باریک به نام کاتتر در سیاهرگ بزرگ صافن که طولانی‌ترین سیاهرگ در بدن است و تا ساق پاها امتداد دارد، وارد می‌شود. در انتهای کاتتر یک المنت تعبیه شده است که سیاهرگ آسیب‌دیده را از داخل گرم می‌کند و باعث تخریب و از بین رفتن ساختار آن می‌شود. این درمان می‌تواند به وسیله لیزر درون عروقی (ELA) که در آن از لیزر برای گرم کردن سیاهرگ استفاده می‌شود و یا رادیوفرکانسی (آر اف) که در آن از امواج رادیوفرکانس برای گرم کردن سیاهرگ استفاده می‌شود، انجام گیرد.

بکارگیری روش ابلیشن حرارتی درون عروقی از طریق سیاهرگ بزرگ صافن در همه موارد برای درمان واریس یا رگ‌های عنکبوتی ضرورتی ندارد، در واقع در مواردی که علائم رفلاکس وریدی شدید نباشد یا سایر بیماری‌های وریدی در حد خطرناکی وجود نداشته باشد، از این روش استفاده نمی‌شود. به طور کلی توصیه می‌شود که برای تصمیم‌گیری در مورد مناسب بودن این روش برای شما ابتدا با یک متخصص عروق مشورت کنید. ابلیشن حرارتی درون عروقی یک روش با حداقل تهاجم است که به طور کاملاً رایج توسط تمامی متخصصین عروق مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جراحی

لیگیشن و برداشتن ورید: یک روش تهاجمی برای درمان واریس است که در آن سیاهرگ آسیب‌دیده از طریق جراحی برداشته می‌شود. امروزه به دلیل خطر وقوع مجدد واریس، تشکیل اسکار و دوره بهبودی طولانی و دردناکی که جراحی برداشتن ورید به همراه دارد، استفاده از آن تقریباً منسوخ شده است و در مقایسه با روش ابلیشن حرارتی درون عروقی کاربرد بسیار کمتری دارد. احتمال تجویز این درمان توسط متخصصین نیز بسیار کم است، مگر آنکه سیاهرگ آسیب‌دیده خیلی بزرگ یا پیچ و خم‌دار (مارپیچی) باشد و سایر روش‌های درمانی برای آن مناسب نباشد.

• فلبکتومی سرپایی: که اصطلاحاً با نام میکروفلبکتومی نیز شناخته می‌شود، یک روش جراحی است که برای برداشتن سیاهرگ‌های واریسی و مشبک سطحی استفاده می‌شود. در این روش یک سری بریدگی‌های کوچک و سطحی در پوست ایجاد می‌شود و رگ‌های آسیب‌دیده به وسیله ابزار کوچکی که به شکل قلاب است، از طریق این بریدگی‌ها بیرون کشیده می‌شود.
• فلبکتومی به روش ترانس ایلومینیشن: شیوه جدیدتر و پیشرفته‌تری از فلبکتومی است که در آن یک پروب باریک و مجهز به لامپ در زیر رگی که باید برداشته شود فرو برده می‌شود تا جراح بتواند سیاهرگ‌های عمقی را بهتر ببیند و آنها را درمان کند.

یک متخصص و جراح عروق معمولاً از روش فلبکتومی همراه با روش‌های ابلیشن یا اسکلروتراپی استفاده می‌کنند تا بتواند ناحیه محل وجود سیاهرگ‌های آسیب‌دیده که در عمق‌های مختلفی از سطح پوست قرار گرفته‌اند را به طور کامل درمان نماید. بعضی از متخصصین عروق نیز این روش را به خاطر تجربه‌ای که در زمینه انجام آن به دست آورده‌اند، به بیماران ارائه می‌کنند.

سوالات متداول 

بهترین روش برای درمان رگ‌های واریسی یا عنکبوتی چیست؟

روش‌های مختلفی برای از بین بردن یا خارج کردن رگ‌های واریسی به کار برده می‌شود. بهترین درمان در اکثر موارد ترکیبی از چند روش مانند لیزرتراپی درون‌رگی، تزریق اسکلروتراپی یا فلبکتومی سرپایی است. تجربه جراح نقش مهمی در انتخاب درمان مناسب دارد. جراح قلب و عروق بهترین طرح درمان را با توجه به شرایط خاص هر بیمار در جلسه مشاوره اولیه توصیه می‌کند.

بهترین روش درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی برای تمام بیماران یکسان نیست و درمان مناسب به عامل‌هایی مانند اندازه سیاهرگ‌های واریسی و وجود مشکلات زمینه‌ای وریدهای عمقی بستگی دارد.

مشاوره تخصصی وریدهای پا بهترین اقدام برای اطلاع از نوع و شدت رگ‌های واریسی و عنکبوتی و تصمیم‌گیری درباره این نکته است که آیا درمان سطحی، درمان تحت هدایت سونوگرافی یا ترکیبی از هر دو رویکرد برای درمان واریس مناسب است یا خیر.

برای تعیین بهترین روش درمان با استفاده از سونوگرافی لازم است که اسکن نقشه‌برداری برای تعیین موقعیت و شدت مشکلات وریدهای عمقی انجام شود. مقرون به صرفه بودن عمل نکته مهمی است که هنگام تعیین روش درمان باید در نظر گرفته شود، چون عمل‌هایی که با استفاده از کاتتر انجام می‌شود، بسیار پرهزینه‌تر از عمل‌های تزریقی است؛ همچنین باید ماندگار بودن نتایج در مقابل عامل‌هایی مانند هزینه و دوران نقاهت سنجیده شود.

درمان واریس در چند جلسه انجام می‌شود؟

تعداد جلسات درمان برای رسیدن به نتیجه رضایت‌بخش در جلسه مشاوره اولیه تعیین می‌شود و جراح قلب و عروق طرح درمان منحصربه فردی را تهیه می‌کند. یک جلسه برای درمان اکثر سیاهرگ‌های برجسته و بزرگ کافی است. درمان رگ‌های عنکبوتی در چند جلسه انجام می‌شود. درمان رگ‌های عنکبوتی یک بیمار معمولی در سه تا پنج جلسه در فواصل چهار تا شش هفته‌ای انجام می‌شود تا نتیجه دلخواه حاصل شود.

آیا درمان واریس دردناک است؟

اکثر بیماران درد ناچیزی را حین درمان تجربه می‌کنند یا اصلاً دچار درد نمی‌شوند، هر گونه ناراحتی نیز زودگذر است و فقط کسری از ثانیه طول می‌کشد. برای بیماران حساس به درد از بی‌حسی موضعی یا کیسه یخ استفاده می‌شود. هرچند درد بعد از عمل تمام بیماران به یک اندازه نیست، اما تایلنول یا ایبوپروفن برای تسکین درد اکثر بیماران کافی است.

عوارض جانبی درمان واریس چیست؟

اکثر درمان‌های واریس حداقل عوارض جانبی و دوران نقاهت کوتاهی را به دنبال دارند. بیماران غالباً با کبودی یا سرخی خفیفی بعد از درمان مواجه می‌شوند، البته این عوارض ظرف چند روز برطرف می‌شود.

متقاضی ایده‌آل درمان واریس چه شرایطی دارد؟

تمام بیماران دچار رگ‌های واریسی یا عنکبوتی می‌توانند متقاضی درمان‌های واریس باشند و رگ‌های واریسی کوچک و بزرگ را می‌توان با موفقیت درمان کرد.

برای مراقبت بعد از درمان باید چه توصیه‌هایی را رعایت کرد؟

اکثریت غالب بیمارانی که برای رگ‌های واریسی یا عنبکوتی تحت درمان قرار می‌گیرند، همان روز درمان مرخص می‌شوند و می‌توانند فعالیت‌های معمول روزمره‌شان مانند برگشت به محل کار را ظرف دو روز از سر بگیرند. هرچند درد بعد از درمان تمام بیماران به یک اندازه نیست، اما تایلنول یا ایبوپروفن برای رفع ناراحتی اکثر بیماران کافی است. دستورات لازم قبل و بعد از عمل به صورت شفاهی و کتبی به بیماران ارائه می‌شود.

آیا رگ‌های واریسی درمان شده دوباره ایجاد می‌شوند؟

خیر، آن دسته از رگ‌های واریسی پا که درمان شده‌اند، عود نمی‌کنند، بااین حال احتمال ایجاد شدن رگ‌های واریسی جدید وجود دارد. اگر استعداد ابتلا به واریس را به ارث برده باشید، صرف نظر از این که واریس پا را درمان کنید یا خیر، ممکن است در آینده رگ‌های واریسی بیشتری روی پایتان ایجاد شود. لازم به ذکر است که حتی اگر عمل جراحی برای خارج کردن رگ‌های واریسی انجام شده باشد، هرچند این رگ‌ها دوباره ایجاد نمی‌شوند، اما خون باید در جای دیگری جریان پیدا کند؛ خون به سمت سیاهرگ‌های دیگر هدایت می‌شود، در نتیجه سیاهرگ‌های باقیمانده تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند و ممکن است دریچه‌هایشان آسیب ببیند و به این ترتیب سیاهرگ‌های واریسی بیشتری ایجاد شود.

پزشکان بیشتر از آن که درصدد درمان قطعی واریس پا بربیایند، سعی می‌کنند بیماری واریس را کنترل کنند. مدیریت واریس پا باید به عنوان درمان نگهدارنده برای پیشگیری از بروز مشکلات بیشتر در آینده در نظر گرفته شود ـ دقیقاً همان‌طور که برای کنترل بیماری‌های دهان و دندان باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

آیا مصرف مکمل می‌تواند از ابتلا به واریس جلوگیری کند؟

هرچند مصرف بعضی مکمل‌ها می‌تواند بعضی علائم واریس، مانند سنگینی و خستگی پا را برطرف کند، اما برخلاف ادعاها موثر بودن هیچ مکملی در حفظ “سلامت دیواره‌ رگ‌ها” و پیشگیری از رگ‌های واریسی و عنکبوتی به لحاظ علمی ثابت نشده است.

برای آمادگی قبل از درمان واریس پا باید چه کاری انجام بدهم؟

از 24 ساعت قبل از درمان واریس پا از وکس یا اصلاح با تیغ پاها خودداری کنید تا پوست تحریک نشود و احتمال عفونت‌های پوستی مانند فولیکولیت به وجود نیاید. روز درمان هیچ مرطوب کننده‌ای روی پوست نزنید، چون ممکن است چسب‌های کوچکی حین درمان روی پوست زده شود.

لازم نیست مصرف هیچ دارویی را قبل از درمان واریس قطع کنید. برخی پزشکان در گذشته توصیه می‌کردند که خانم‌ها قبل از درمان واریس قرص ضدبارداری مصرف نکنند تا احتمال بروز ترومبوز وریدهای عمقی (DVT) پس از درمان کمتر شود، بااین حال پزشکان امروزه به این نتیجه رسیده‌اند که ضرورتی برای قطع مصرف قرص ضدبارداری وجود ندارد. خطر ابتلا به ترومبوز وریدهای عمقی بعد از درمان واریس بسیار پایین است، به علاوه اگر احتمال مبتلا شدن خانمی به ترومبوز وریدهای عمقی بسیار بالا باشد، بیمار اصلاً نباید قرص ضدبارداری مصرف کند. از این گذشته اگر خطر ابتلا به DVT بالا باشد، ابتدا باید مزایا و معایب انجام درمان به دقت بررسی شود و تصمیم گرفته شود که آیا انجام درمان اصولاً به صلاح هست یا خیر. چنانچه تصمیم به انجام درمان گرفته شود، راهبردهایی مانند مصرف داروهای ضدانعقاد برای پیشگیری از بروز عارضه باید در نظر گرفته شود.