رگ‌های عنکبوتی گروهی از رگ‌های ظریفی هستند که در نزدیکی سطح پوست قرار دارند و مانند تارهای عنکبوت یا شاخه‌های درخت هستند. این رگ‌ها معمولاً آبی یا قرمز هستند. با این که این عارضه در هر قسمتی از بدن می‌تواند ایجاد شود، اما معمولاً بیشتر در پاها و در صورت دیده می‌شوند. رگ‌های عنکبوتی کوچک‌تر از رگ‌های واریسی هستند اما در برخی موارد در کنار یکدیگر دیده می‌شوند. رگ‌های واریسی، رگ‌های متورم و بیرون زده‌ای هستند که خون در آن ها جمع شده است. ابتلا به رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی به خصوص در افرادی که بیش از 50 سا ل سن دارند بسیار شایع است. غالباً این رگ‌های غیرطبیعی علامتی ندارند اما در برخی موارد باعث تورم، ایجاد ضربان در پاها و بیقراری پاها می‌شوند. در برخی موارد، این رگ‌ها دردناک بوده و باعث به وجود آمدن زخم‌های واریسی یا لختگی شدن خون می‌شوند. درمان رگ‌های عنکبوتی معمولاً بی‌خطر و اثربخش است.

رگ‌های عنکبوتی چیست؟

رگ‌های عنکبوتی، عروق خونی پیچ‌وتاب دار کوچکی هستند که از روی پوست می‌توان آن ها را دید. این عروق ممکن است قرمز، بنفش یا آبی رنگ باشد و غالباً در پاها و صورت دیده می‌شوند. نام آن ها به دلیل شباهت شکل ظاهری این رگ‌ها به تارهای عنکبوت انتخاب شده است.

علل

وریدها یا سیاهرگ‌ها، خون را با کمک یک سری دریچه‌های یک طرفه به سمت قلب می‌برند. این دریچه‌ها کمک می‌کنند تا خون در رگ‌های سطحی و عمقی در جهت درست و به سمت قلب جریان یابد. این عروق به وسیله ماهیچه‌هایی احاطه شده‌اند با انقباض خود، خون را به سمت قلب پمپ می‌کنند. به طور طبیعی دریچه‌های یک طرفه‌ای در این عروق قرار دارد که اجازه نمی‌دهند خون به پایین بازگردد. به هر حال، بروز مشکل در این دریچه‌ها، عضلات یا خود خون باعث می‌شود که خون داخل ورید جمع شود. زمانی که خون در رگ جمع می‌شود، بر دیواره رگ فشار آورده و باعث ضعیف شدن این عروق می‌شود. در نتیجه، ورید حالت بیرون‌زدگی پیدا کرده و پیچ‌وتاب می‌خورد. متناسب با سایز این عروق خونی و گسترش تورم، ممکن است رگ‌های واریسی یا رگ‌های عنکبوتی شکل گیرند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به رگ‌های عنکبوتی قرار دارند؟

هر کسی ممکن است دچار رگ‌های واریسی یا رگ‌های عنکبوتی شود اما زنان دوبرابر مردان در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. این بیماری در افرادی که شغل‌هایی دارند که مجبورند به خاطر آن مدت طولانی روی پای خود بایستند مانند پرستاران و معلمان بیشتر دیده می‌شود. از عوامل دیگری که احتمال ابتلا به رگ‌های عنکبوتی را افزایش می‌دهند می‌توان به افزایش سن و پیری، چاقی، بارداری، آسیب‌دیدگی‌های قبلی یا عمل‌های جراحی در پا و عوامل ژنتیکی اشاره کرد.

علائم

مشخص‌ترین و بارزترین نشانه ابتلا به بیماری رگ‌های عنکبوتی ظاهر آن ها است که شبیه به تارهای عنکبوت است. این رگ‌ها ممکن است آبی، قرمز یا بنفش شوند. برخی دیگر از علائم ابتلا به رگ‌های عنکبوتی عبارتند از:

• احساس ناراحتی در پاها
• تورم زیاد وریدها
• حساسیت به لمس
• تورم و بیرون‌زدگی عروق
• تحریک‌های پوستی
• درد، گرفتگی و ضربان دار شدن پاها
• بیقراری پاها
• احساس خارش در اطراف عروق
• زخم‌های واریسی

تشخیص

رگ‌های عنکبوتی و رگ‌های واریسی به راحتی قابل تشخیص هستند. پزشک با دیدن پاهای شما و الگوی رگ‌ها در پاها یا قسمت‌های دیگر بدن می‌تواند به وجود رگ‌های عنکبوتی پی ببرد. وی همچنین تورم، حساسیت به لمس، زخم‌های واریسی و تغییرات رنگ پوست را در بدن شما مورد ملاحظه و معاینه قرار می‌دهد. بیشتر رگ‌های عنکبوتی و رگ‌های واریسی نیاز به درمان ندارند مگر این که دچار زخم‌های واریسی، خونریزی و فلبیت شده باشند و یا شما به دلایل زیبایی تمایل به درمان این عروق داشته باشید. متخصص واریس دستور انجام برخی آزمایش‌ها را برای تأیید تشخیص و مشخص کردن شدت بیماری می‌دهد. این آزمایش‌های عبارتند از:

• اولتراسوند (استفاده از امواج صوتی برای تصویربرداری از ساختار داخلی عروق و مشخص کردن مسیر جریان خون)
• ونگوگرام (استفاده از اشعه ایکس برای تصویربرداری از عروق)

درمان

استفاده از جوراب‌های واریسی

ساده‌ترین روش درمان برای بهبود رگ‌های عنکبوتی و رگ‌های واریسی استفاده از جوراب‌های مخصوص واریس است که در برخی موارد به آن ها جوراب‌های فشرده‌ساز هم گفته می‌شود. این جوراب‌ها گردش خون را بهبود داده و درد و ناراحتی را در پاها کاهش می‌دهند. این جوراب‌ها ممکن است بلند باشند و تا زانو بیایند یا به اندازه جوراب‌های معمولی باشند. این جوراب‌ها را می‌توان از فروشگاه‌هایی که لوازم پزشکی می‌فروشند خریداری نمود.

اسکلروتراپی

در اسکلروتراپی 80 درصد عروق درمان شده برداشته می‌شوند. پزشک محلولی را به طور مستقیم در عروق مبتلا تزریق می‌کند. رگ مورد تزریق تخریب شده، فیبروتیک می‌شود و در نهایت از بین می‌رود.

لیزر درمانی

به کمک لیزر درمانی رگ‌های عنکبوتی کوچک و رگ‌های واریسی کوچک با گرما تخریب می‌شوند. گرما باعث شکل‌گیری بافت اسکار در عروق شده و در نهایت رگ را می‌بندد. برای برخی از بیماران این روش یک جایگزین خوب برای تزریق است. عوارض جانبی لیزر درمانی عبارتند از ناراحتی‌های جزئی در ناحیه تحت درمان، تغییر رنگ پوست و به وجود آمدن تاول.

رادیوفرکانسی (RF)

رادیوفرکانسی یک روش دیگر برای درمان رگ‌های واریسی بزرگ‌تر است. اساس این روش مشابه لیزر اندوونوس است. یک کاتتر کوچک انرژی رادیوفرکانسی را (به جای انرژی لیزر) مستقیماً به دیواره رگ می‌تاباند که باعث سوختن و تخریب دیواره رگ می‌شود. پس از حدود یک سال، رگ از بین می‌رود. نتایج حاصل از به کارگیری این روش با نتایج حاصل از عمل‌های جراحی قابل مقایسه است اما خطر و درد کمتری دارد.

عمل جراحی

در صورتی که اسکلروتراپی یا لیزر درمانی برای درمان رگ‌های عنکبوتی مؤثر واقع نشد باید انجام عمل جراح مورد توجه قرار گیرد. عمل جراحی که عموماً برای درمان رگ‌های عنکبوتی به کار می‌رود عمل برداشتن ورید است که در آن رگ کور شده و قسمت مشکل‌دار آن برداشته می‌شود. این عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شود. اگر رگ تحت درمان نزدیک سطح پوست باشد، این امکان وجود دارد که بتوان آن را از طریق یک شکاف کوچک برداشت بدون اینکه نیازی به بخیه محل شکاف باشد.

عوارض

رگ‌های عنکبوتی یا رگ‌های واریسی ممکن است ظاهری ناخوشایند و زشتی داشته باشند اما به ندرت باعث ایجاد عوارض خطرناکی برای سلامت فرد می‌شوند. در برخی موارد، رگ‌های عنکبوتی با برخی از عوارض همراه هستند. ممکن است زخم‌های واریسی که زخم بزرگ پوستی هستند روی پوست به خصوص در نزدیکی مچ پا به وجود آیند. رگ‌های واریسی ممکن است دردناک و همراه با لختگی خون باشند.

پیشگیری

با انجام برخی اقدامات پیشگیرانه می‌توان از ایجاد شدن رگ‌های عنکبوتی جلوگیری کرد. انجام تمرینات ورزشی بهترین روش برای پیشگیری از ایجاد رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی است. با ورزش کردن می‌توان وزن بدن را نیز کنترل کرده و حجم عضلات پاها را افزایش داد که به جریان آزاد خون کمک می‌کنند. اگر به دلیل شغل خود مجبور هستید که ساعات زیادی روی پا بایستید، متناوباً پاهای خود را بکشید تا گردش جریان خون افزایش یابد. اگر شما باردار هستید، سعی کنید به جای این که به پشت بخوابید به پهلوی چپ بخوابید.