واریس به سیاهرگ‌های در هم پیچیده و متورم روی سطح پوست گفته می‌شود. رنگ این سیاهرگ‌ها بنفش یا آبی تیره است.

همه سیاهرگ‌ها می‌توانند واریسی شوند، ولی سیاهرگ‌هایی که بیشتر دچار واریس می‌شوند سیاهرگ‌های موجود در پا است، به خصوص در پشت ساق پا یا داخل پا. دلیل این امر ایستادن و راه رفتن به مدت طولانی است که فشار را در سیاهرگ‌های پایین تنه افزایش می‌دهد.

واریس زمانی رخ می‌دهد که دریچه‌های موجود داخل سیاهرگ‌ها که به حرکت رو به بالای خون کمک می‌کنند نتوانند کار کنند. در نتیجه خون داخل سیاهرگ‌ها جمع شده و به آن ظاهری متورم و در هم پیچیده می‌دهد.

آنچه که در درمان واریس با یوگا انجام می‌شود نحوه درک و پیشگیری از این عارضه است. تمرکز تمام سیستم یوگا بر تنفس صحیح و گردش خون در بدن است، که برای داشتن بدن و ذهنی سالم ضروری است.

آناتومی 

سیاهرگ‌ها خون را از اطراف بدن به قلب بازمی‌گردانند. سیاهرگ یک محفظه قابل اتساع است که خون را از نواحی مختلف بدن به قلب منتقل می‌کند. سیاهرگ‌ها را می‌توان به چهار دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد: (1) ریوی، (2) سیستمیک، (3) سطحی و (4) عمقی.

سیاهرگ‌های ریوی خون دارای اکسیژن را از ریه‌ها به دهلیز چپ قلب می‌برد. سیاهرگ‌های سیستمیک خون فاقد اکسیژن را از سایر نقاط بدن به دهلیز راست قلب بازمی‌گردانند. سیاهرگ‌های سطحی در نزدیک سطح پوست واقع شده است و نزدیک هیچ شریان متناظری قرار ندارند. سیاهرگ‌های عمقی در عمق بافت ماهیچه قرار دارند و نزدیک یک شریان متناظر با همان اسم هستند، برای مثال سیاهرگ‌ها و شریان‌های کرونری.

در پاها، اکثر خون بازگشتی از طریق سیاهرگ‌های بزرگ اصلی به خون بازمی‌گردد که در عمق عضلات پا واقع شده‌اند. سیاهرگ‌های سطحی به سیاهرگ‌های گفته می‌شود که همه می‌توانند آنها را زیر پوست خود ببینند و این سیاهرگ‌ها هستند که در بیماری واریس ظاهری نازیبا پیدا می‌کنند، این سیاهرگ‌ها مقدار باقیمانده خون را به سمت قلب بازمی‌گردانند و در دو نقطه کشاله ران و پشت زانو به سیاهرگ‌های عمیق سیستمی می‌پیوندند. سیاهرگ‌های اتصالی دیگری موسوم به نفوذ کننده‌ها در پشت ساق پا و ران وجود دارند که سیستم‌های عمقی و سطحی را به هم پیوند می‌دهند. نارسائی سیاهرگی یک عارضه بسیار شایع است که در نتیجه کاهش جریان خون از پاها به قلب رخ می‌دهد و منجر به تجمع خون در سیاهرگ‌ها خواهد شد. در این موارد، سیاهرگ‌ها نمی‌توانند مقدار کافی خون را به سمت قلب بازگردانند.

در سیاهرگ‌ها دریچه‌هایی وجود دارد که به خون کمک می‌کنند تا به سمت قلب جریان پیدا کند، حتی بر خلاف نیروی گرانش. هنگامی که این دریچه‌ها ضعیف شوند و نتوانند به خوبی بسته شوند، خون به عقب بازگشته و عارضه‌ای موسوم به رفلاکس رخ می‌دهد. سیاهرگ‌هایی که دچار نارسائی شده‌اند متورم شده و در هم می‌پیچند. این سیاهرگ‌های بزرگ و متورم با نام واریس شناخته شده و در نتیجه مستقیم افزایش فشار خون در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند. یکی از علل شایع واریس در سیاهرگ‌های پا رفلاکس سیاهرگی در ران پاست که با نام سیاهرگ صافن بزرگ شناخته می‌شود و در نتیجه رفلاکس این سیاهرگ، تجمع خون قابل مشاهده‌ای در پا رخ می‌دهد.

انواع واریس

سه نوع واریس سیاهرگ‌ها وجود دارد:
* واریس ‌شبکه‌ای سیاهرگ‌هایی به رنگ قرمز و صورت شبکه‌ای و نزدیک به هم هستند.
* واریس عنکبوتی سیاهرگ‌های ریز و متورم هستند. این سیاهرگ‌ها به رنگ آبی یا قرمز دیده شده و روی سطح پوست ایجاد می‌شوند.
* واریس ضخیم به سیاهرگ‌های ضخیم و بیرون زده‌ای گفته می‌شود که نزدیک به سطح پوست دیده می‌شوند. این نوع واریس از سایر انواع آن واضح‌تر بوده و غالباً بلندتر است و ظاهری نازیبا دارد.

علل 

واریس در اثر عدم تعادل در گردش خون موجود در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شود، این عدم تعادل باعث تضعیف دریچه‌های موجود در سیاهرگ‌های پا می‌شود. دریچه‌ها تنها به یک سمت باز می‌شوند و در نتیجه خون را به سمت قلب حرکت می‌دهند.

هنگامی که این دریچه‌ها از کار می‌افتند، خون داخل پا تجمع کرده و فشار درون رگ‌ها افزیش می‌یابد. افزایش فشار سیاهرگ‌ها را تضعیف کرده و باعث می‌شوند تا سیاهرگ‌ها متورم شوند و در هم بپیچند.

در ادامه به برخی از علل اصلی واریس اشاره می‌کنیم:
* سابقه خانوادگی یا وراثتی
* اضافه وزن یا چاقی
* بارداری
* بالا رفتن سن
* نشستن یا ایستادن برای مدت‌های طولانی

علائم 

واریس در زمانی که شخص سرپا می‌ایستد قابل مشاهده است. اگر پاها نواحی حساسی داشته باشند، ممکن است ورم، تغییر رنگ پوست، زخم و سایر علائم تخریب پوستی نیز دیده شود. هرچند گاهی اوقات، در موارد خفیف واریس یا در مراحل اولیه بیماری، شخص هیچ یک از علائم ظاهری بیماری را نمی‌بیند، ولی در پاهای خود احساس خارش، ورم و غیره دارد. این دسته از افراد احساس می‌کنند که نیاز دارند تا بعد از ظهر بنشینند و پاهای خود را برای تسکین علائم روی جای بلندی تکیه دهند. در موارد شدیدتر، نارسائی سیاهرگی و رفلاکس می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست و جراحت نیز شود که درمان آن بسیار دشوار است.

* ورم و درد در ناحیه پشت ساق پا پس از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی
* سیاهرگ‌ها به رنگ بنفش تیره یا آبی تیره به نظر می‌رسند
* سیاهرگ‌ها در هم گره خورده و متورم به نظر می‌رسند
* احساس سوزش، درد، گرفتگی عضلات و ورم در قسمت‌های تحتانی پاها
* خارش، نازک شدن و خاریدن پوست روی ناحیه مبتلا به واریس
* احساس سنگینی یا ناراحتی در پاها

مزایای یوگا 

در ادامه به چند مورد از مزایای یوگا اشاره می‌کنیم، از جمله:

• افزایش قدرت ذهنی.تنها چیزی که به آن نیاز دارید این است که 20 دقیقه از زمان روزانه خود را روی زیرانداز یوگا بگذرانید تا مغزتان بهتر بتواند اطلاعات را پردازش کند.
• کاهش میزان استرس.تغییر بدن انقباض و انبساط عضلات در حین کلاس یوگا به بدن کمک می‌کند تا ریلکس شود. علاوه بر این، در حین تمرین یوگا ذهن بیش از هر زمان دیگری با بدن مرتبط است، در نتیجه تضمین می‌کنیم که وقتی از باشگاه یوگا خارج می‌شوید بیش از هر زمان دیگری احساس آرامش دارید.
• مراقبت از قلب.حرکاتی همچون ساواسانا که در آخر کلاس یوگا انجام می‌شود به تنظیم فشار خون کمک شایان توجهی می‌کند. بعلاوه یوگا می‌تواند به تنظیم کلسترول بالا، استرس و سایر عواملی که شخص را در معرض خطر بیماری قلبی قرار می‌دهد کمک نماید.
• افزایش اعتماد به نفس.یوگا چیزی نیست جز عشق به خود و به بدن خود، فارغ از ظاهر حرکات آن. بعد از کلاس یوگا عاشق احساسی خواهید شد که در اثر تحسین بدن خود به دست آورده‌اید.
• مبارزه با بیماری‌ها.طبق تحقیقات، یوگا باعث تقویت سیستم ایمنی بدن “در سطح سلولی” می‌شود. و نیازی نیست تا چند روز از یوگا بگذرد تا این امر را حس کنید تفاوت را در وسط کلاس احساس خواهید کرد.

یوگا چه تأثیری بر واریس دارد؟ 

اگرچه یوگا نمی‌تواند واریس را درمان کند، ولی این قدرت را دارد که به شما در کنترل بیماری کمک کند. کشش عضلات که در یوگا انجام می‌شود برای تسکین ورم و درد پاها که معمولاً از واریس ناشی می‌شود عالی است. ولی چند حرکت به خصوص یوگا هست که واقعاً می‌توانید تأثیر آنها را در تسکین مشکلات ناشی از واریس حس کنید.

بعنوان یک قاعده کلی، آن حرکاتی از یوگا برای شما و سلامت عروق شما مفید است که شما را مجبور کند تا پاها را نسبت به سطح بدن بالاتر قرار دهید. با بالاتر قرار دادن پاها نسبت به سطح بدن، به بدن خود کمک می‌کنید تا خون از پاها به سمت قلب تخلیه شود، که اگر به واریس مبتلا باشید اصلی‌ترین مشکل شماست.

علاوه بر این، بالاتر قرار دادن پاها نسبت به سطح بدن فشار را از روی سیاهرگ‌ها برداشته و در نتیجه مانع از وخامت واریس خواهد شد.

 تمرینات یوگا برای درمان واریس

ترکیبی از حرکاتی که پاها را بالاتر از سطح بدن قرار می‌دهد و دیگر حرکات، در ادامه به چند حرکت که به تسکین علائم واریس کمک می‌کنند اشاره خواهیم کرد:

حرکت کوه

احتمالاً این حرکت اولین حرکتی است که در کلاس یوگا آن را فرا گرفتید (یا اگر هنوز کلاس یوگا نرفته‌اید، اولین حرکتی است که فرا خواهید گرفت) و لازمه این حرکت، قرار دادن بدن در یک راستاست. اگرچه به نظر ساده و ابتدایی می‌رسد ولی حرکت کوه زانوها و ران‌ها را تقویت می‌کند. با وادار کردن بدن برای ماندن در همین وضعیت، استرس دست‌ها و پاهایتان تسکین یافته و در نتیجه فشار از روی سیاهرگ‌ها برداشته می‌شود.

ایستادن روی شانه 

این حرکت تمام بدن را مجبور می‌کند تا در خلاف جهت گرانش کار کنند و در نتیجه مزایای خاص خود را دارد. اولاً گردش خون در بدن بهبود می‌یابد. ثانیاً شخص بلافاصله بعد از این حرکت می‌تواند تخلیه خون از پاها به سمت قلب را حس کند. در مجموع این حرکت روشی عالی برای کاهش استرس از پاها و آرام کردن آنهاست، در عین حال مزایای قابل توجهی برای سایر بخش‌های بدن دارد.

خم شدن به جلو در خالت ایستاده 

این حرکت یکی از بهترین حرکات برای بهبود گردش خون در بدن است. همچنین با انجام این حرکت احساس کشش در ران‌ها و ماهیچه پشت ساق پای خود را به خوبی احساس خواهید کرد و با انجام منظم این تمرین خواهید فهمید که چقدر از درد پاهایتان کاسته خواهد شد.

حرکت ماهی 

این حرکت یکی از بهترین حرکات برای مبتلایان به واریس است، زیرا چندین کار را با هم انجام می‍دهد. حرکت ماهی استرس و همچنین گرفتگی عضلات را تسکین داده و در عین حال باعث کشش عضلات پا می‌شود. از آنجایی که این حرکت به پاهایتان فرصت آرام شدن می‌دهد، جریان خون در بدن بهتر تنظیم شده و سیاهرگ‌ها کاملاً تفاوت را احساس خواهند کرد.

حرکت قایق 

بالاتر قرار دادن پاها نسبت به سطح بدن برای برداشتن فشار از روی سیاهرگ‌های پا عالی است. با بالا بردن پاها و بالا نگاه داشتن آنها خون جمع شده در پاها به سمت قلب حرکت می‌کند که این امر برای سیاهرگ‌های ضعیف شده بسیار عالی است. بعلاوه، با این حرکت عضلات میانی بدن خود را نیز تقویت می‌کنید.

تکیه پا به دیوار 

این حرکت بسیار ساده یکی دیگر از راه‌های عالی برای بالاتر قرار دادن پاها نسبت به سطح بدن است که باعث تسکین درد پاها خواهد شد. با تکیه دادن پاها به دیوار، گردش خون در بدن افزایش می‌یابد و همچنین سموم از بدن دفع خواهند شد. ضمناً با این کار فشار زیادی از روی پاها برداشته شده که در نتیجه فشار روی سیاهرگ‌ها نیز کاهش خواهد یافت.

حرکت چرخش باد 

اگر احساس می‌کنید که سبک زندگی‌تان بیشتر از حد معمول بدون حرکت و ساکن است، پس مطمئناً عاشق حرکت چرخش باد خواهید شد. با انجام این حرکت، خون راکد در بدن شما به حرکت خواهد افتاد. همچنین عضلات و مفاصل لگن و زانوها شل می‌شوند، این دو ناحیه از سفت‌ترین نواحی بدن هر انسانی است. در واقع این حرکت به شما کمک می‌کند تا از بروز ترومبوز عروق عمقی پیشگیری کنید، پس همین امروز این حرکت را انجام دهید!