جوراب‌های فشرده‌سازی یا جوراب واریس یکی از لوازم بسیار پراهمیت در درمان بیماری واریس و نارسایی‌های وریدی است. جوراب واریس یکی از متداول‌ترین، قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی برای بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی است. جوراب واریس باعث کاهش علائم بیماری وریدی و جلوگیری از واریس حاد شده و جهت درمان رگ‌های واریسی استفاده می‌شود. با استفاده از آن‌ها جریان خون در پاها بهبود پیدا کرده و باعث کاهش درد و ورم واریس در پاها می‌شوند. این جوراب‌ها در اندازه‌ها و کشش‌های مختلف وجود دارند و لازم است شما یا پزشک بهترین آن‌ها را که با وضعیت بدنی شما سازگارتر است انتخاب نمایید.

واریس چیست؟

رگ‌های واریسی عموماً در پا دیده می‌شود. زمانی که دریچه‌های سیاهرگ‌ها ضعیف می‌شود و خون در عوض این که رو به بالا به سمت قلب برگردد، در سیاهرگ‌ها جمع می‌شود، رگ‌های واریسی ایجاد می‌شود.

سیاهرگ‌ها در اثر جمع شدن خون بزرگ می‌شوند و ظاهری گره خورده یا طناب مانند پیدا می‌کنند. البته بعضی رگ‌های واریسی به سطح پوست نزدیک نیستند و به راحتی دیده نمی‌شوند. این رگ‌ها موجب ورم کردن پا و سخت شدن پوست می‌شوند و پوست را تیره‌تر یا قرمز رنگ می‌کنند.

عامل‌های خطر واریس

عامل‌های مشخصی وجود دارند که خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهند؛ بعضی از این عامل‌ها قابل کنترل و بعضی دیگر غیرقابل کنترل هستند. عامل‌های خطر واریس عبارتند از:

• چاقی
• سن: دریچه‌های سیاهرگی به مرور زمان در اثر فرآیند طبیعی فرسایش ضعیف می‌شوند.
• جنسیت: درصد شیوع واریس در زنان چهار برابر مردان است.
• بارداری: واریس خانم‌های بارداری معمولاً سه ماه بعد از زایمان بهبود می‌یابد.
• ورزش نکردن
• استعمال دخانیات
• مصرف قرص‌های ضدبارداری یا درمان جایگزینی هورمون
• آسیب دیدن پا
• سابقه خانوادگی ابتلا به واریس

آیا واریس فقط یک مشکل زیبایی محسوب می‌شود؟

رگ‌های واریسی ظاهر ناخوشایندی دارند، اما مشکلات ناشی از واریس معمولاً چندان جدی نیست و فقط باعث ناراحتی بیماران می‌شود.

علائم واریس علاوه بر رگ‌های گره خورده و طنابی شکل شامل موارد زیر نیز می‌شود:

• تغییر رنگ پوست
• زخم شدن یا راش و حساسیت پوست پا
• احساس سوزش، درد یا سنگینی در پا
• زخم شدن پشت زانو
• ورم کردن پا، مچ پا و پایین پا
• خارش دور رگ‌های درگیر
• وارد شدن ضربه‌های خفیف ممکن است باعث پاره شدن و خونریزی دادن رگ‌ها بشود.

البته گاهی اوقات ممکن است واریس مشکلات جدی‌تری را از قبیل موارد زیر ایجاد کند:

• زخم استاز وریدی: زخم استاز زمانی ایجاد می‌شود که سیاهرگ مایعات را به خوبی از ناحیه اطراف تخلیه نکند و پوست اکسیژن کافی دریافت نکند.
• فلبیت: فلبیت پیامد التهاب یکی از سیاهرگ‌ها است.
• ترومبوز: منظور از ترومبوز تشکیل شدن لخته خون در یکی از سیاهرگ‌های واریسی است.

جوراب واریس چیست و چگونه کار می‌کند؟

جوراب واریس پا یک راه‌حل مؤثر برای درمان علائم بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی است. آن‌ها با بالا بردن گردش خون در پاها به حل این مشکل می‌پردازند. به عبارتی جوراب‌های واریس به جریان بازگشت خون به قلب کمک می‌کنند. بیشتر جوراب‌های واریسی به صورت پله‌پله‌ای هستند به این معنا که نیروی فشرده‌کنندگی آن‌ها به سمت بالا کاسته می‌شود. با تنگ‌تر بودن جوراب‌ها در قسمت قوزک پا و کاسته شدن از تنگی آن به سمت بالا، جریان خون از پایین پاها به سمت بالا هدایت می‌شود. همچنین این جوراب‌ها باعث وارد آمدن فشار بر روی رگ‌ها و تسهیل جریان خون در آن‌ها می‌شود. این کار باعث بالا رفتن سرعت جریان خون می‌شود. این دو اثر با کمک یکدیگر باعث می‌شود که جریان خون از پاها به سمت قلب تسهیل گردد. این کار باعث روان شدن خون تازه دارای اکسیژن از قلب در سرخرگ‌ها شده و جایگزین خون‌های قدیمی می‌شود.

جوراب واریس به بدن کمک می‌کند تا خون را در خلاف جهت جاذبه زمین به سمت قلب حرکت دهد. با این کار بازگشت خون به سمت پایین در رگ‌ها مشکل می‌شود و این کار امکان ایجاد رگ‌های واریسی را کم می‌کند. جوراب واریس نه تنها حرکت خون را بیشتر و در نتیجه امکان ظاهر شدن رگ‌های واریسی را از بین می‌برد بلکه باعث کاهش رگ‌های واریسی موجود نیز می‌گردد. جوراب واریس با وارد آوردن فشار به پوست، باعث جلوگیری از انبساط رگ‌های نزدیک به سطح پوست می‌شود. این کار احتمال کشش خون و برآمده شدن رگ‌های خونی را از بین می‌برد. ​لازم است بدانید جوراب واریس توانایی معالجه یا از بین بردن رگ‌های واریس را ندارد بلکه باعث کاهش علائم، اثرات و شدت آن‌ها می‌شود. آن‌ها نمی‌توانند دلایل پایه‌ای نارسایی‌های وریدی که باعث ایجاد رگ‌های واریسی می‌شود را درمان کنند.

جوراب واریس چه مشکلاتی را درمان می‌کند؟

جوراب واریس پا در درمان بیماری واریس، رگ عنکبوتی، واریس حاد، ورم و بیرون‌زدگی رگ‌ها بسیار مفید بوده و علائم واریس شامل خستگی و درد پاها را کاهش می‌دهد.

انواع

چندین نوع مختلف جوراب واریس پا وجود دارد. انواع جوراب‌های واریس در اندازه و قدرت فشرده‌سازی با هم متفاوت هستند.

قدرت فشرده‌سازی

قدرت فشردگی ایجاد شده توسط جوراب‌های واریس با واحد میلی‌متر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌شود. میلی‌متر جیوه پایین‌تر نشان‌دهنده فشار کمتر و میلی‌متر جیوه بالاتر نشان‌دهنده فشار بیشتر است.

• فشار کم( 8 تا 15 میلی‌متر جیوه): این فشار کمترین فشار موجود است. این نوع جوراب‌های واریس بیشتر توسط زنان بارداری که می‌خواهند از ایجاد رگ‌های واریس در دوران بارداری جلوگیری کنند، استفاده می‌شود.
• فشار متوسط ( 15 تا 20 میلی‌متر جیوه): این نوع جوراب‌ها عموماً توسط اشخاصی که به رگ‌های واریسی  مبتلا هستند استفاده می‌شود. استفاده از این جوراب‌ها باعث کاهش درد ناشی از رگ‌های واریسی و جلوگیری از بیشتر شدن آن‌ها می‌شود.
• فشار زیاد (20 تا 30 میلی‌متر جیوه): این نوع جوراب بیشتر پس از عمل‌های جراحی رگ واریسی و به منظور جلوگیری از بروز مجدد و برگشت رگهای واریسی پس از عمل استفاده می‌شود.
• فشار بسیار زیاد( 30 تا 40 میلی‌متر جیوه): این فشار، بالاترین درجه فشرده‌سازی موجود است و بیشتر پس از عمل‌های جراحی جهت جلوگیری از بروز لخته خون به کار می‌رود.

اندازه جوراب‌ها

اندازه و طول جوراب‌های واریس مختلف است ولی متداول‌ترین اندازه مورد استفاده، اندازه‌های تا زانو و تا ران است.

جوراب‌هایی با اندازه تا قوزک پا نیز موجود است البته آن‌ها برای رگ‌های واریسی مناسب نیستند. جوراب‌های واریس با اندازه کامل(جوراب شلواری) نیز موجود است.

• جوراب‌های واریس با اندازه بالای زانو: جهت استفاده از این جوراب‌ها لازم است ساق را در عریض‌ترین قسمت اندازه‌گیری نموده و همچنین طول پاها را از پاشنه تا پشت زانو اندازه‌گیری نمایید.
• جوراب‌های واریس با اندازه بالای ران: جهت استفاده از این جوراب‌ها لازم است ساق و ران پا را در عریض‌ترین قسمت اندازه‌گیری نموده و همچنین طول پاها را از پاشنه تا بالاترین قسمت ران اندازه‌گیری نمایید.
• جوراب‌های شلواری واریس: جهت استفاده از این نوع جوراب‌ها لازم است اندازه طول پاها از پاشنه تا بالاترین قسمت ران، پهن‌ترین قسمت ساق پا ،پهن‌ترین قسمت ران و محیط دور باسن را بدانید.

اینکه چه نوع جوراب واریسی برای شما مناسب است بستگی به ناحیه‌ای دارد که رگهای واریسی در آنجا ظهور پیدا کرده‌اند. شایع‌ترین محل به وجود آمدن رگهای واریسی قسمت پایینی پاها است زیرا آنجا قسمتی است که بدن باید نیروی بیشتری برای مقابله با جاذبه زمین اعمال کند. با توجه به این نکته، جوراب‌های با اندازه تا زانو متداول‌ترین جوراب‌های مورد استفاده است.  چنانچه رگ‌ها در قسمت ران برآمده و بیرون زده شوند، لازم است از جوراب با اندازه  تا ران استفاده گردد.

طرز استفاده

چگونه از جوراب‌های واریس بهترین استفاده را ببریم ؟

برای اینکه به نتیجه مطلوب برسید بهتر است جوراب‌های واریس در تمامی طول روز و به محض بیدار شدن از خواب پوشیده شود. اگر آن‌ها پوشیده نشوند هیچ تأثیری بر بدن نخواهند داشت پس  تا جایی که می‌توانید آن‌ها را استفاده کنید. پوشیدن آن‌ها در شب و هنگامی‌که در خواب هستید توصیه نمی‌شود مگر در مواقعی که پزشک متخصص تجویز کرده باشد. هنگامی‌که خوابیده‌اید در حالت افقی قرار دارید و در این حالت جریان خون بر ضد جاذبه زمین عمل نمی‌کند  بنابراین نیازی به استفاده از جوراب واریس پا نیست. برای حفظ استمرار استفاده از جوراب‌های واریس و نتیجه‌گیری بهتر، خوب است یک جفت جوراب واریس اضافه خریداری کرده و در مواقعی که از جوراب اول به دلایلی مانند شستشو استفاده نمی‌کنید آن را استفاده  کنید. علاوه بر آن جوراب‌های واریس با گذشت زمان خاصیت فشرده‌سازی و قدرت خود را از دست می‌دهند و لازم است هر 4 تا 6 ماه یک‌بار عوض شوند.

چگونه از جوراب‌های واریس استفاده کنیم؟

بسیار خوب است سعی کنید زمانی که از جوراب‌های واریس استفاده می‌کنید از یک الگوی روزمره تبعیت کنید. به این معنا که به محض بیدار شدن از خوب، جوراب‌های واریس را پوشیده و شب هنگام، قبل از رفتن به رختخواب آن‌ها را از تن خارج کنید.  هنگامی‌که جوراب را از پا خارج می‌کنید پاها را بالاتر از قلب قرار دهید با این کار جریان خون به سمت بالا و قلب تسهیل شده و باعث صحیح کار کردن جریان خون می‌شود. جوراب را بر روی پاها بکشید و مطمئن شوید اندازه شما باشد و فشار لازم را بر روی پاها ایجاد کند تا هدف از استفاده از جوراب‌ها تأمین شود. جوراب‌ها را به سمت پایین لوله نکنید یا اجازه ندهید لوله شود زیرا با این کار تأثیر آن‌ها بر روی پاها از بین می‌رود و راحتی آن‌ها کم می‌شود. استفاده طولانی‌مدت از جوراب‌های واریس باعث خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود. با کمک کرم‌های مرطوب‌کننده خشکی آن را از بین ببرید.

نگهداری جوراب واریس

نگهداری از جوراب واریس سخت نیست. برای این که جوراب واریس قدرت و مزایای خود را از دست ندهد و مدت طولانی‌تری بتوانید از آن استفاده کنید، توصیه‌های زیر را رعایت کنید:

• جوراب واریس را با آب سرد یا ولرم بشویید.
• جوراب واریس را با دست بشویید و در ماشین لباسشویی نیندازید.
• از نرم کننده استفاده نکنید، جوراب واریس را فقط با صابون یا شوینده ملایم بشویید.
• جوراب را در خشک‌کن نیندازید. بگذارید در هوای آزاد خشک شود.

ممکن است جوارب واریس همواره از ابتلا به واریس پیشگیری نکند؛ اما می‌تواند مانند یک سازو کار حمایتی فوق‌العاده برای جریان خون سالم عمل کند و علائم آزاردهنده را، به خصوص در صورت استفاده طولانی مدت تسکین بدهد.

قبل از استفاده از جوراب واریس حتماً با پزشک معالجتان مشورت کنید.

زمان مراجعه به پزشک

ممکن است واریس مشکل جدی ایجاد نکند. اما اگر علائم علی‌رغم اصلاح سبک زندگی تشدید شود، مراجعه به پزشک ضرورت می‌یابد.

همچنین برخی بیماران به دلیل نارضایتی از ظاهر ناخوشایند رگ‌های واریسی به پزشک مراجعه می‌کنند.

دیگر راه‌های درمان واریس پا

با ایجاد چند تغییر ساده در سبک زندگیتان می‌توانید از تشدید واریس یا ایجاد شدن رگ‌های واریسی جدید جلوگیری کنید و درد را کاهش دهید.

ورزش کردن را فراموش نکنید. ورزش به جریان یافتن خون در رگ‌ها کمک می‌کند. قبل از شروع هر فعالیت جدید حتماً با پزشک معالجتان مشورت کنید. رعایت توصیه‌های زیر نیز می‌تواند مفید باشد:

• از نشستن یا ایستادن طولانی مدت خودداری کنید. وضعیت‌تان را هرچند وقت یکبار تغییر بدهید و استراحت کنید.
• پاهایتان را هنگام نشستن روی هم نیندازید.
• پاهایتان را در زمان نشستن، استراحت یا خوابیدن بالا بگذارید. در صورت امکان پاها را در ارتفاعی بالاتر از سطح قلب قرار بدهید.
• اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید وزنتان را کم کنید تا فشار کمتری به سیاهرگ‌ها وارد شود.
• لباس‌هایی که از ناحیه کمر، کشاله ران یا ران تنگ هستند، نپوشید. لباس تنگ باعث تشدید واریس می‌شود.
• کمتر کفش پاشنه بلند بپوشید. کفش‌های پاشنه کوتاه که عضلات ساق پا را تقویت می‌کنند، گزینه‌های بهتری هستند.
• مصرف نمک را در رژیم غذایی کاهش دهید تا ورم پاهایتان کمتر شود.

دیگر روش‌های درمان 

علاوه بر اصلاح سبک زندگی و پوشیدن جوراب واریس، روش‌های دیگری هم برای درمان واریس وجود دارد که معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شود. این روش‌ها عبارتند از:

• تزریق: پزشک ماده‌ای را در رگ‌های واریسی تزریق می‌کند. این ماده باعث ایجاد اسکار و بسته شدن رگ‌ها می‌شود.
• لیزر: پزشکان از نور لیزر برای بستن رگ‌های واریسی استفاده می‌کنند. لیزردرمانی بهترین نتیجه را بر روی رگ‌های کوچکتر به دست می‌دهد.
• حرارت: جراح رگ‌های واریسی بزرگتر را با کاتتر گرم می‌کند و از بین می‌برد.
• خارج کردن رگ: جراح سوراخ‌های بسیار ریزی را روی پوست ایجاد می‌کند و رگ واریسی را از راه این سوراخ‌ها بیرون می‌کشد. بستن رگ و خارج کردن آن روش دیگر جراحی واریس است.