عروق واریسی به عروقی گفته می‌شود که به طور غیرعادی بزرگ و ضعیف شدن دیواره رگ‌ها باعث بیمار شدن آنها شده است. این رگ‌ها به صورت توده‌های پیچ خورده و متورم روی سطح پوست و به رنگ آبی یا ارغوانی دیده می‌شوند گاهی اوقات در در اطراف آنها تعدادی رگ‌های عنکبوتی یک مجموعه از رگ‌های خونی  کوچک در نزدیکی سطح پوست قرار دارد. رگ‌های واریسی و عنکبوتی می‌‌توانند در هر نقطه از بدن به وجود بیایند اما در اکثر مواقع روی پاها و ناحیه لگن ایجاد می‌‌شوند اکثر رگ‌های واریسی در نزدیکی سطح پوست به وجود می‌‌آیند.

علت بروز رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی چیست؟

واریسی شدن رگ‌ها زمانی به وجود می‌‌آید که دیواره رگ‌های سالم ضعیف و متورم می‌شود و باعث می‌شود خون به درون پا برگردد و درون رگ یک یا حوضچه خونی را به وجود بیاورد. رگ‌های واریسی همچنین به افزایش فشار درون رگ‌های پا یا نقص در دریچه‌های رگ‌ها نیز ارتباط دارد. هنوز علت اصلی واریسی شدن رگ‌ها مشخص نیست اما یک مجموعه از عوامل در بروز رگ‌های واریسی و عنکبوتی نقش دارند که به شرح زیر می‌باشند:

• وراثت
• بالا رفتن سن
• ایستادن به مدت طولانی به ویژه افرادی که به واسطه شغلی که دارند زیاد سرپا می‌ایستند مانند پرستاران، آرایشگرها، معلمین، کارگران کارخانه و غیره
• چاقی و اضافه وزن
• نوسانات هورمونی در دوران بارداری
•  مصرف قرص ضد بارداری
• هورمون درمانی پس از یائسگی
• چهار زانو نشستن به مدت طولانی
•  سابقه تشکیل لخته خون
•  آسیب ‌دیدگی رگ

 برخی از بیماری‌ها نیز باعث افزایش فشار درون شکم می‌‌شوند که عبارتند از:  بیماری کبدی،  تجمع مایع درون شکم، جراحی لگن در گذشته یا نارسایی قلبی عوامل دیگری نیز از قبیل مصرف داروهای استروئیدی موضعی، تروما یا آسیب دیدگی پوست، عمل جراحی رگ در گذشته و قرار گرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش در بروز این اختلال نقش دارند.

 چه افرادی دچار واریسی شدن رگ‌ها می‌‌شوند؟

 واریسی شدن رگ‌های یک اختلال شایع است و معمولاً علامت یک اختلال پزشکی جدی نیست. رگ‌های واریسی و عنکبوتی بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود و آقایان کمتر به این اختلال دچار می‌‌شوند. این گروه از افراد با بالا رفتن سن و رسیدن به دوران پیری بیشتر از سایرین واریسی شدن رگ‌های خود را تجربه می‌کنند.

علائم و نشانه‌های بیماری واریس چیست؟

برخی از افرادی که واریس دارند هیچ گونه نشانه و علامتی ندارند اما از ظاهر رگ‌های خود ناراحت هستند و برخی دیگر دچار علائم و نشانه‌های واریس می‌‌شوند که به شرح زیر می‌باشند:

• تورم پاها
• گرفتگی عضلات و درد در پاها
• احساس خستگی
• سوزن سوزن شدن یا سنگینی در پاها
• درد پشت زانو
• خارش در اطراف رگ‌های واریسی
• قهوه ای شدن پوست به ویژه در اطراف مچ پا

 این علائم و نشانه‌ها در هنگام ایستادن یا نشستن به مدت طولانی بدتر می‌شود و در زنان نیز در طول دوران بارداری یا پریود بدتر خواهند شد. معمولاً واریسی شدن رگ‌ها می‌تواند باعث به وجود آمدن لخته‌های خونی دردناک شود که از این وضعیت تحت عنوان التهاب رگ یاد می‌‌شود.

واریس رگ‌ها چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک پاهای شما را معاینه می‌کند و از شما می‌خواهد که بنشینید تا بتواند بهتر کارش را انجام دهد ممکن است پزشک درخواست انجام اسکن داپلر بدهد که یک نوع اسکن اولتراسوند است و به بررسی جریان خون در رگ‌های نزدیک سطح پوست و رگ‌های عمیق بدن می‌‌پردازد.

چه موقع درمان واریس ضروری است ؟

رگ‌های واریسی و عنکبوتی همیشه نیازی به درمان ندارند و در صورتی که این رگ‌های واریسی باعث احساس درد در هنگام ایستادن یا راه رفتن شوند باید به پزشک مراجعه کنید. اگر یک زخم در نزدیکی یا روی رگ واریسی به وجود آمده یا آنکه احساس می‌کنید پا و مچ پای شما متورم است به سراغ پزشک بروید، در برخی موارد واریسی شدن رگ‌ها برای سلامت شما خطر دارد و این مسئله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌‌کند که با بیماری‌های زیر ارتباط داشته باشد:

• زخم شدن رگ‌ها زمانی به وجود می‌‌آید که رقم تورم و بزرگ شده نتواند به اندازه کافی به تخلیه مایع از پوست بپردازد در نتیجه یک زخم به وجود می‌‌آید.
• عفونت باکتریایی و قارچی می‌‌تواند به دنبال بروز مشکلات پوستی ناشی از تجمع مایعات در پاها به وجود بیایند. این نوع عفونت ریسک بروز عفونی شدن بافت‌ها را افزایش می‌‌دهد.
• تشکیل لخته خون باعث التهاب رگ می‌شود.
• رگ دچار خونریزی می‌شود.

 عوارض حاصل از واریسی شدن رگ‌ها در مواردی که این اختلال به علت یک مشکل یا بیماری در عروق عمیق پا یا عروقی که رگ‌های روی سطح پوست‌ها به رگ‌های عمیق متصل می‌کنند از قبیل ترومبوز عمیق وریدی یا نارسایی مزمن رگ به وجود آمده باشد بیشتر خود را نشان می‌‌دهد. با پزشک خود مشورت کنید تا شما را به لحاظ ریسک ابتلا به این اختلال ارزیابی کند.

راه‌های درمان بیماری واریس چیست؟

در صورتی که روش‌های درمانی مراقبتی کمکی به بهبود علائم و نشانه‌های شما نکرده باشد یا آنکه ظاهر رگ‌های واریسی باعث ناراحتی شما شده باشد پزشک روش‌های درمانی دیگری را بر اساس شرایط بیماری شما و اندازه و محل بروز این اختلال توصیه خواهد کرد سایر روش‌های درمانی عبارت اند از اسکلروتراپی،  لیزر و نور درمانی، روش‌های کم تهاجمی ‌و انجام عمل جراحی این روش‌ها در بخش زیر توضیح داده می‌شود.

استفاده از جوراب واریس و اصلاح سبک زندگی

 استفاده از جوراب واریس یک روش بسیار عالی برای درمان راه‌های واریسی است. جوراب واریس در داروخانه‌ها و مراکز عرضه محصولات پزشکی موجود است و به اشکال مختلف از قبیل جوراب زیر زانو،  بالای زانو و جوراب شورتکی برای واریس لگن ارائه می‌شود پزشک بر اساس شرایطی که دارید بهترین نوع جوراب واریس را به شما پیشنهاد خواهد کرد.

سایر روش‌های درمانی مراقبتی به شرح زیر می‌باشد:

• رعایت بهداشت پوست
• کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
• ورزش کردن به صورت منظم به ویژه پیاده ‌روی
• اجتناب از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی
• قرار دادن پاها روی یک سطح بلند در هنگام نشستن و خوابیدن
• در صورتی که مجبور هستید به مدت طولانی بایستید باید هر چند دقیقه یک بار بلند شوید و بنشینید و پاهای خود را روی سطح بلندتری قرار دهید.

اسکلروتراپی

اسکلروتراپی روشی است که یک محلول به طور مستقیم به درون رگ‌های واریسی تزریق می‌‌شود و باعث از بین رفتن آنها خواهد شد و معمولاً شما به چند جلسه درمان نیاز دارید تا نتایج مطلوبی را به دست بیاورید. این روش درمانی تحت کنترل اولتراسوند انجام می‌‌شود تا دقت پزشک برای انجام کار بالا باشد. ماده تزریق شده به تخلیه خون از درون رگ کمک می‌‌کند تا دیواره رگ‌ها بهتر بتوانند منقبض شوند. اسکلروتراپی یک روش ساده است که در مطب پزشک انجام می‌‌شود و می‌‌تواند به رفع درد و ناراحتی ناشی از واریسی شدن رگ‌ها کمک کند و ریسک بروز عوارض جانبی از قبیل خونریزی کردن رگ و تشکیل زخم را به صفر برساند. بیشتر از این روش برای اهداف زیبایی استفاده می‌‌شود.

نور و لیزر درمانی

لیزر درمانی نور درمانی دو روشی هستند که برای گرمادهی به رگ و جمع کردن آن مورد استفاده قرار می‌‌گیرند . لیزر درمانی برای درمان عروق واریسی کوچک و عروق عنکبوتی بسیار موثر است. می‌‌توان از لیزر درمانی به عنوان یک روش کمکی پس از اسکلروتراپی یا عمل جراحی استفاده کرد. علاوه بر عمل جراحی از لیزر نیز برای درمان رگ‌های واریسی بزرگ استفاده می‌‌شود.

لیزر درمانی در چند جلسه انجام می‌‌شود و شش هفته فاصله زمانی بین هر دو جلسه وجود دارد تا رگ به خوبی در مان شود. نور درمانی نیز یک روش دیگر برای بهبود رگ‌های واریسی است و با لیزر درمانی تفاوت دارد زیرا در این روش یک طیف نوری بجای یک طول موج در طول درمان ساطع می‌شود از این روش می‌‌توان برای چروکیده کردن رگ‌های غیر عادی از قبیل رگ‌های عنکبوتی، عروق واریسی خاص، رگ‌های حاصل از بارداری استفاده کرد. این روش در مواردی که اسکلروتراپی یا لیزر درمانی نتوانند به طور موثر به درمان رگ‌های واریسی بپردازند توصیه خواهد شد.

روش‌های کم تهاجمی‌

در یک روش که ابلیشن گرمایی درون رگی نام دارد از لیزر یا امواج رادیویی که فرکانس بالایی دارند برای ایجاد گرمای موضعی در رگ‌های واریسی استفاده می‌شود برای این کار پزشک یک برش کوچک را در پوست و در نزدیکی رگ‌های واریسی معمولاً زیر زانو ایجاد می‌‌کند و سپس یک کاتتر کوچک را به درون رگ ارسال می‌‌کند یک دستگاه که در قسمت ابتدای کاتتر قرار دارد به گرم کردن قسمت داخلی رگ می‌پردازد و آن را می‌بندد این فناوری با همه روش‌های دیگر تفاوت دارد اما در هر دو حالت آنها به گرم کردن و بستن رگ‌ها می‌پردازند این روش درمانی مشکل عروق واریسی را رفع می‌کند اما آن‌ها را از بین نمی‌برد به همین دلیل احتمال بروز کبودی و خونریزی وجود دارد. در طول درمان شما کاملا هوشیار هستید اما پزشک از بی ‌حسی موضعی استفاده می‌‌کند تا شما دچار درد نشوید.

• این روش در مقایسه با سایر روش‌ها با درد کمتری همراه است و شما می‌توانید سریع تر به انجام فعالیت‌های روزمره بپردازید این روش هم باعث بهبود علائم و نشانه‌های شما می‌شود و هم ظاهر نامناسب پای شما را بهبود می‌بخشد.
• میکرو پانکچر یک برش کوچک روشی است که در مرکز جراحی سرپایی انجام می‌‌شود پزشک یک برش کوچک را ایجاد می‌‌کند و از وسایل جراحی یا یک سوزن بزرگ برای پیدا کردن رگ استفاده می‌کند،  سپس رگ را خارج می‌کند.
• فلبکتومی‌ روشی است با هدف کاهش میزان درد خونریزی بافت اسکار و نیاز به برش‌های کمتر طراحی شده است در این روش پزشک نور فیبرو اپتیک را وارد زیر سطح پوست می‌کند و همزمان ترکیبی از سالین و داروی بی حسی موضعی را تزریق می‌‌کند این کار به پزشک کمک می‌‌کند بتواند برش دهنده بافت را وارد رگ نماید این ابزار را به قطعات کوچک ‌تر تقسیم می‌‌کند و آنها را تخلیه می‌نماید.

انجام عمل جراحی

انجام عمل جراحی واریس در مواردی که واریس شدید است و با مشکلاتی از قبیل خونریزی یا علائمی ‌مانند درد یا تورم همراه است بهترین روش درمانی محسوب می‌‌شود. روش‌های جراحی مختلفی برای درمان واریس وجود دارد که پزشک بر اساس شرایط شما یکی از آنها را پیشنهاد خواهد داد و درباره مزایا و معایب و عوارض جانبی آن ها با شما صحبت خواهد کرد. عمل جراحی در بیمارستان یا بخش جراحی سرپایی انجام خواهد شد و مسدود کردن رگ و تخلیه آن با هم انجام می‌‌شوند. مسدود کردن رگ یک روش جراحی برای درمان واریس رگ‌ها است در این روش جراحی پزشک عروقی که مشکل دارند را می‌‌بندد و برش می‌‌زند اکثر بیماران طی مدت چند روز بهبود پیدا می‌‌کنند و می‌‌توانند دوباره فعالیت‌های  روزمره خود را شروع کنند. تخلیه رگ روشی است که در آن پزشک از طریق دو برش کوچک به خارج کردن رگ می‌‌پردازد. تخلیه رگ یک روش جامع است که حدود ۱۰ روز طول می‌کشد تا شما به طور کامل بهبود پیدا کنید، این روش معمولاً باعث می‌‌شود شما به مدت چند هفته بعد از عمل دچار کبودی پوست شوید.