واریس هنگامی رخ می‌دهد که خون به خوبی در سیاهرگ‌های پا جریان پیدا نکند. بطور کلی دو نوع سیاهرگ در پاها وجود دارد: سیاهرگ‌های سطحی نزدیک به سطح پوست و سیاهرگ‌های عمقی درون عضلات. در سیاهرگ‌های سالم، خون از سیاهرگ‌های سطحی به سیاهرگ‌های عمقی رفته و از آنجا به سمت قلب جریان می‌یابد. سیاهرگ‌های سطحی پا از طریق سیاهرگ‌های ارتباطی به سیاهرگ‌های عمقی درون عضلات پا متصل می‌شوند. واریس سیاهرگ‌ها نشانه‌ای از بالا بودن فشار در سیاهرگ‌های پاست. عموماً، دریچه‌های یک طرفه درون تمام این سیاهرگ‌ها وظیفه دارد که حرکت خون در جهت درست آن را کنترل کند. اگر این دریچه‌ها آنطور که باید و شاید عمل نکنند، خون در سیاهرگ‌های داخل پا انباشته خواهد شد. این مسئله باعث افزایش فشار داخل سیاهرگ‌ها شده و در نتیجه سیاهرگ‌ها ورم کرده و دریچه‌های بیشتری را از کار می‌اندازد. اگر دریچه‌ها در سیستم سیاهرگی سطحی دچار اختلال شوند، واریس آشکار‌ سیاهرگ‌ها رخ خواهد داد. درمان های مختلفی برای واریس وجود دارد، اما بهترین روش درمان کدام است؟ در ادامه روش های مختلف درمان واریس و مزایا و معایب آن ها آورده شده است.

روش‌های درمانی برای واریس پا

چندین روش درمانی برای درمان واریس سیاهرگ‌ها وجود دارد. نوع درمانی که برای هر بیمار ارائه می‌شود به نتایج سونوگرافی دوپلر بستگی دارد. پزشک گزینه‌ها را با بیمار در میان خواهد گذاشت تا شخص بتواند مناسب‌ترین تصمیم را برای خود بگیرد. در ادامه مزایا و معایب هر روش بررسی می‌شود تا اطلاعات بیشتری را درباره هر روش درمانی در اختیار داشته باشید. اگر واریس سیاهرگ‌ها باعث هیچ نوعی ناراحتی نشده، می‌توان از درمان آن نیز صرف نظر کرد. اکثر موارد واریس سیاهرگ باعث هیچگونه مشکل دراز مدت برای سلامتی فرد یا تهدیدی برای سیستم گردش خون فرد نخواهد شد. این نکته لازم به ذکر است که حتی پس از درمان نیز ممکن است واریس سیاهرگ‌ها بازگردد. در صورت بازگشت واریس، درمان‌های بیشتری برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد. می‌توانید درصد احتمال بازگشت واریس را از پزشک خود جویا شوید.

درمان بدون جراحی

چندین نوع درمان بدون جراحی برای درمان واریس سیاهرگ‌ها وجود دارد. این درمان‌ها سیاهرگ‌های مبتلا را مسدود می‌کنند ولی آسیبی به گردش خون در پاها وارد نمی‌کنند، زیرا سایر سیاهرگ‌ها جای سیاهرگ‌های مسدود شده را خواهند گرفت. اگر شما نیز یکی از روش‌های درمانی را انجام داده‌اید، باید تا پنج روز بعد از درمان از پانسمان فشاری و از روی آن جوراب واریس استفاده کنید. بعد از آن، باید تا هفت روز دیگر از جوراب واریس استفاده کنید، در صورت لزوم می‌توانید در هنگام حمام کردن یا خوابیدن جوراب‌ها را از پای خود درآورید. همچنین یک داروی ضد انعقاد به شکم شما تزریق خواهد شد تا از هرگونه لخته شدن خون جلوگیری کند.

ابلیشن اندوترمال 

ابلیشن اندوترمال به معنای حرارت دادن در داخل سیاهرگ‌های مبتلا به واریس است تا آنها را مهر و موم کند. پزشک یا از امواج رادیویی (در ابلیشن رادیوفرکانسی) یا لیزر (در ابلیشن درون وریدی با لیزر) برای ایجاد حرارت استفاده خواهد کرد. ابلیشن اندوترمال یک گزینه درمانی کم تهاجمی جایگزین برای جراحی‌های سنتی واریس سیاهرگ‌هاست. این روش‌های درمانی به خوبی جراحی هستند و بیمار ریکاوری سریع‌تر با درد کمتری را تجربه خواهد کرد، به همین خاطر معمولاً پزشکان ابتدا این روش را تجویز خواهند کرد. این روشی درمانی را می‌توان با بی‌حسی موضعی انجام داد، به عبارت دیگر بیمار در حین درمان بهوش خواهد بود ولی ناحیه اطراف سیاهرگ‌ها بی‌حس خواهد شد. داروی بی‌حسی در طول سیاهرگ تزریق خواهد شد. تزریق ممکن است اندکی سوزش داشته باشد و اگرچه باعث ناراحتی می‌شود ولی زیاد طول نخواهد کشید. پزشک یک برش ریز روی پوست ایجاد کرده و یک لوله ظریف (کاتتر) را داخل سیاهرگ می‌کند. یک دستگاه در نوک این لوله حرارت مورد نیاز ما را تولید می‌کند که باعث بسته شدن سیاهرگ مبتلا به واریس خواهد شد. معمولاً به بیمار توصیه می‌شود که پس از درمان قدم بزند و در همان روز ترخیص شده و به منزل مراجعت خواهد کرد.

فوم اسکلروتراپی

اگر روش‌های اندوترمال برای شما مناسب نباشند، پزشک انجام فوم اسکلروتراپی را برایتان تجویز خواهد کرد. به منظور انجام این درمان، یک فوم شیمیایی به داخل سیاهرگ‌های مبتلا به واریس تزریق می‌شود. این فوم شیمیایی به بافت داخل سیاهرگ‌ها آسیب زده و باعث می‌شود تا سیاهرگ بسته شود. فوم اسکلروتراپی می‌تواند به بیمار کمک کند تا از واریس سیاهرگ‌ها خلاص شود، هرچند باید چندین تزریق انجام شود تا یک سیاهرگ به طور کامل بسته شود. همچون روش‌های اندوترمال، این روش درمانی نیز نسبت به جراحی کم تهاجمی‌تر است و  می‌توان با بی‌حسی موضعی آن را انجام داد.

جراحی برای واریس پا

اگر روش‌های کم تهاجمی‌تر برای شما مناسب نباشند، پزشک برایتان انجام جراحی برای واریس سیاهرگ‌ها را تجویز خواهد کرد. در حین انجام این عمل، جراح تمام سیاهرگ‌های مبتلا به واریس را از پا خارج خواهد کرد. سیاهرگ‌های عمقی نقش سیاهرگ‌های آسیب دیده را برعهده خواهند گرفت و به همین خاطر آسیبی به جریان خون در پا وارد نخواهد شد. متداول‌ترین تکنیک مورد استفاده برای جراحی واریس سیاهرگ بستن و خالی کردن است. معمولاً برای انجام این جراحی از بیهوشی عمومی برای بیمار استفاده می‌شود، به عبارت دیگر بیمار در حین درمان بیهوش خواهد بود. در این عمل، جراح یک برش کوچک را روی کشاله ران ایجاد می‌کند تا بتواند به سیاهرگ مبتلا دسترسی پیدا نماید. با استفاده از ابزار مخصوص ورید قطع شده و گره زده می‌شود (بستن) تا جریان خون در آن ورید قطع شود و سپس با استفاده از یک سیم بلند ورید برداشته خواهد شد (خالی کردن).

جراحان توصیه می‌کنند یک روش درمانی دیگر موسوم به فلبکتومی نیز برای برداشتن سیاهرگ‌های سطحی پا انجام شود. برای انجام این درمان، جراح برش‌های کوچکی را روی سیاهرگ‌ها ایجاد می‌کند و با قلاب مخصوص آنها را خارج خواهد کرد. فلبکتومی را می‌توان با بی‌حسی موضعی به صورت یک جراحی جداگانه نیز انجام داد. در حین این عمل بیمار کاملاً بهوش است ولی ناحیه اطراف سیاهرگ بی‌حس خواهد بود و به همین خاطر دردی حس نخواهد شد.

بیمار معمولاً می‌تواند در همان روز جراحی به منزل بازگردد، ولی شاید نیاز باشد تا یک شب در بیمارستان بستری باشد. شاید پای بیمار تا  دو هفته بعد از عمل احساس ناراحتی و درد داشته باشد. باید  بین یک تا سه هفته از کار مرخصی بگیرید. پزشک تمام موارد مورد نیاز را برای بیمار توضیح خواهد داد.

تصمیم‌گیری برای انتخاب روش درمانی

در ادامه مزایا و معایب هر یک از روش های درمانی آورده شده است. وقتی این موارد را مطالعه می‌کنید، ببینید کدام یک از موارد بیشتر برای شما اهمیت دارد. پزشک این موارد را با شما بررسی خواهد کرد تا بهترین گزینه درمانی را برایتان انتخاب نماید.

ابلیشن رادیوفرکانسی (RFA) 

مزایا و معایب درمان واریس با رادیوفرکانسی عبارتند از:

مزایا 

• این روش درمانی یک جراحی بزرگ نیست و ریکاوری آن نسبت به جراحی سریع‌تر است. نیازی به بیهوشی عمومی ندارد. در عوض، برای بیمار از بی‌حسی موضعی استفاده خواهد شد که ناحیه تحت درمان را بی‌حس می‌کند.
• در اکثر بیماران، ابلیشن رادیوفرکانسی به خوبی جراحی می‌تواند واریس سیاهرگ‌ها را درمان کند. کبودی و ورم پس از درمان کمتر بوده و درد کمتری نیز در روزهای پس از درمان خواهید داشت.

معایب 

• همه نمی‌توانند این روش درمانی را انجام دهند. پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا این روش درمانی برای شما مناسب هست یا خیر.
• ممکن است برای گرفتن بهترین نتیجه به چندین جلسه درمانی نیاز باشد.
• برخی از بیماران پس از درمان کبودی یا احساس سوزن سوزن شدن را گزارش کرده‌اند. در صورتی که درمان زیر زانو انجام شود، این عوارض شایع‌تر است.
• در حدود یک نفر از هر ده نفر در سیاهرگ درمان شده دچار التهاب می‌شوند ولی این التهاب در عرض یک ماه پس از درمان بهتر خواهد شد.

ابلیشن داخل وریدی با لیزر

مزایا و معایب درمان واریس با لیزر عبارتند از:

مزایا 

• این روش درمانی یک جراحی بزرگ نیست و ریکاوری آن نسبت به جراحی سریع‌تر است.
• نیازی به بیهوشی عمومی ندارد. در عوض، برای بیمار از بی‌حسی موضعی استفاده خواهد شد که ناحیه تحت درمان را بی‌حس می‌کند.
• در اکثر بیماران، ابلیشن با لیزر به خوبی جراحی می‌تواند واریس سیاهرگ‌ها را درمان کند. بیمار درد کمتری را نسبت به جراحی تجربه خواهد کرد.

معایب

• همه نمی‌توانند این روش درمانی را انجام دهند. پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا این روش درمانی برای شما مناسب هست یا خیر.
• اندکی تیرگی یا قرمزی در پوست و التهاب در ورید تحت درمان وجود خواهد داشت که باعث می‌شود فرد تا چند هفته پس از درمان در پای خود احساس سفتی داشته باشد. برخی از بیماران بعد از درمان احساس سوزن سوزن شدن خواهند داشت ولی این مشکل دائمی نیست.

فوم اسکلروتراپی

مزایا و معایب درمان واریس با اسکلوتراپی عبارتند از:

مزایا 

• این روش درمانی یک جراحی بزرگ نیست و ریکاوری آن نسبت به جراحی سریع‌تر است.
• نیازی به بیهوشی عمومی ندارد. در عوض، برای بیمار از بی‌حسی موضعی استفاده خواهد شد که ناحیه تحت درمان را بی‌حس می‌کند.
• اگر شرایط مناسب برای انجام سایر انواع درمان را نداشته باشید، شاید بتوانید از این روش درمانی بهره‌مند شوید.

معایب 

• ممکن است برای گرفتن بهترین نتیجه به چندین جلسه درمانی نیاز باشد.
• شاید دچار اندکی کبودی و ورم شوید، مراقب برخی تغییرات رنگ پوست روی سیاهرگ‌ها باشید. این عارضه نسبتاً شایع است. تغییرات ایجاد شده روی پوست معمولاً دائمی هستند ولی به مرور زمان کمرنگ‌تر خواهند شد. اگر فوم در داخل ورید تزریق نشود باعث ایجاد زخم روی پوست خواهد شد. شاید بهبودی تا چند هفته طول بکشد و پس از درمان از خود اسکار به جا بگذارد. سایر عوارض جانبی این درمان عبارتند از مشکلات موقتی در بینایی، سرفه و سردرد – هرچند این عوارض نادر هستند. حتماً سوالات خود را درباره عوارض جانبی محتمل و عوارض درمان از پزشک بپرسید.
• اگر سابقه لختگی خون داشته باشید نمی‌توانید این درمان را انجام دهید. دلایل دیگری نیز وجود دارد که شخص نتواند فوم اسکلروتراپی را انجام دهد. برای دریافت اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
• تعداد کمی از افراد پس از این درمان دچار عوارض جدی می‌شوند از جمله این عوارض می‌توان به سکته مغزی، سکته مغزی ناقص یا حمله قلبی اشاره کرد. دلایل دقیق پزشکی برای توضیح علت وقوع این عوارض وجود دارد. اگر تمایل دارید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید با پزشک خود صحبت نمایید.

جراحی

مزایا و معایب درمان واریس با جراحی عبارتند از:

مزایا 

• این درمان کاملاً اثر بخش بوده و بیشتر از هر روش درمانی دیگری “آزموده شده و جواب پس داده است”.

معایب

• معمولاً برای انجام جراحی از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود و به همین خاطر بیمار در حین عمل بیهوش خواهد بود.
• از آنجایی که این روش درمانی یک عمل جراحی است زمان بیشتری برای ریکاوری طول می‌کشد (تا سه هفته).
• ممکن است بعد از عمل دچار کبودی یا سایر عوارض جراحی شوید، از جمله: آسیب به عصب‌های داخل پا که موجب درد در ناحیه کشاله ران، عفونت یا خونریزی می‌شود. همچنین خطر بازگشت واریس سیاهرگ نیز وجود دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.

فلبکتومی

مزایا و معایب درمان واریس با فلبکتومی عبارتند از:

مزایا

• این روش درمانی سریع و موثر است. پس از این روش اسکارهای کوچکی باقی خواهد ماند و پوست دچار تغییر رنگ نشده و سایر عوارض احتمالی فوم اسکلروتراپی مثل زخم پوستی رخ نخواهد داد.

معایب

• فلبکتومی نسبت به فوم اسکلروتراپی درد و ناراحتی بیشتری دارد (مگر آن که با بیهوشی عمومی انجام شود) و خطر کبودی و خونریزی در این روش بیشتر از سایر روش‌های درمانی است.