رگ‌های واریسی رگ‌هایی هستند که به‌صورت غیرطبیعی دچار تورم یا اتساع شده‌اند. این حالت معمولاً در پاها رخ می‌دهد و عامل آن نیز ایجاد اختلال در دریچه‌های موجود در رگ‌ها می‌باشد. افزایش سن باعث بروز پدیده‌ی واریس است، زیرا که رگ‌ها انعطاف‌پذیری و استحکام خود را از دست می‌دهند. بیماری واریس در افراد مسن بیشتر شایع است، زیرا که در طول زمان دریچه رگ‌های آن‌ها دچار فرسودگی می‌شود. برای از بین بردن واریس یا رگ‌های عنکبوتی که براثر افزایش سن ایجاد می‌شوند، چند گزینه‌ی درمانی وجود دارد.

چگونه افزایش سن باعث بیماری واریس می‌شود؟

با افزایش سن انعطاف‌پذیری و خاصیت ارتجاعی رگ‌های بدن کاهش می‌یابد. در سیاهرگ‌ها این بدان معنی است که دیواره رگ‌ها متسع شده ولی به حالت طبیعی اولیه خود باز نمی‌گردند. هنگامی‌که دیواره رگ متسع یا گشاد شود، دریچه رگ‌ها دیگر به‌طور طبیعی بسته نمی‌شود، درنتیجه خونی که باید به‌صورت طبیعی به سمت بالا جریان داشته باشد از دریچه‌های باز به سمت پایین خواهد رفت. هنگامی‌که جریان خون به عقب بازگردد در محل تجمع می‌یابد. این امر باعث تورم در قسمت پایین پا و یا مچ پا می‌شود. اختلال در دریچه رگ‌ها و تجمع خون در رگ‌های پا باعث کشیدگی دیواره نازک رگ‌ها شده و منجر به ایجاد بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی می‌شود.

علائم

علائم اصلی بیماری واریس عبارت‌اند از:

* بیرون‌زدگی و یا پیچ‌خوردگی رگ‌ها که اغلب از بیرون نیز قابل‌مشاهده است. همچنین رنگ رگ‌ها به سمت آبی تیره یا بنفش متمایل می‌شود.

* کبودی، سوزش، خارش، گرفتگی‌های خفیف عضلانی یا درد در پاها که با ایستادن بدتر می‌شود.

* تورم پاها که در صبح بهتر شده و در طول روز بدتر می‌گردد.

تشخیص

متخصص واریس یک معاینه فیزیکی کامل انجام خواهد داد و در خصوص علائم شما از قبیل درد یا لخته شدن خون به گفت‌وگو خواهد پرداخت. ممکن است پزشک انجام آزمایش التراسوند دوبلکس را تجویز نمایند تا مشخص شود آیا رگ‌ها دچار گرفتگی یا نشتی دریچه شده‌اند یا نه. گاهی اوقات آزمایش پلتیسموگرافی نیز تجویز می‌شود. این آزمایش یک روش تشخیصی غیرتهاجمی است که عملکرد رگ‌ها را در پاها ارزیابی می‌کند.

همچنین ممکن است پزشک دیگر شرایط پزشکی شما را نیز بررسی نمایند، مانند دیابت که می‌توانند در گردش خون و رگ‌ها اثرگذار باشد.

درمان

درمان فشرده‌سازی

فشرده‌سازی به معنای پوشیدن جوراب یا پوشش‌هایی است که به‌صورت خاص طراحی‌شده‌اند تا از رگ‌ها پشتیبانی به عمل‌آورده و گردش خون در پاها را افزایش دهند. این پوشش‌ها به‌صورت نرمال در صبح پوشیده شده و هنگام شب خارج می‌گردند. در طول روز فشار ایجادشده توسط این پوشش‌ها، از تجمع خون در رگ‌های پا جلوگیری به عمل خواهد آورد، درنتیجه به گردش عمومی خون در پا کمک شده و از تورم جلوگیری به عمل خواهد آمد.

اسکلروتراپی

اسکلروتراپی به‌طورمعمول برای درمان رگ‌های عنکبوتی یا رگ‌های کوچک واریسی استفاده می‌شود. در این روش درمانی یک ماده‌ی شیمیایی به درون رگ‌ها تزریق می‌شود که باعث مسدود شدن رگ می‌گردد و درنهایت منجر به از بین رفتن کامل رگ می‌شود.

درمان با کف اسکلروتراپی

در این درمان تزریقی (یا اسکلروتراپی) یک ماده‌ای شیمیایی به درون رگ‌ها تزریق می‌شود تا به‌صورت کامل رگ بسته شود درنتیجه جریان خون دیگر در آن وجود نخواهد داشت. این درمان فقط برای رگ‌های واریسی کوچک استفاده می‌شود. اگرچه این روش می‌تواند ظاهر پا را بهبود بخشد، اما ممکن است همچنان درد وجود داشته باشد. پس از تزریق شما باید به مدت سه تا شش هفته از جوراب‌های واریس استفاده نمایید.

لیزر فرسایشی آندو ونوس

لیزر فرسایشی آندو ونوس یک روش درمانی کم تهاجم است که در مطب کمتر از یک ساعت انجام می‌شود. در این فرآیند یک فیبر لیزری نازک داخل رگ‌های معیوب می‌شود. متخصص با ارائه‌ی انرژی لیزر به درون رگ‌های آسیب‌دیده، رگ‌ها را مسدود می‌کند. بسته شدن رگ بیمار اثر منفی‌ای در سیستم گردش خون ایجاد نخواهد کرد، چراکه به‌سادگی جریان خون از طریقه رگ‌های سالم دیگر، دوباره به گردش درخواهد آمد.

درمان به کمک رادیو فرکانسی

یک لوله بسیار کوچک در بالا یا زیر زانو به داخل ورید وارد می‌شود. لوله با انتقال انرژی رادیو فرکانسی باعث تخریب دیواره رگ و انسداد کامل آن می‌شود. هنگامی‌که رگ بسته می‌شود، رگ‌های سالم دیگر جای آن را پر خواهند کرد.

ممکن است مقداری کبودی به وجود آید همچنین نیاز است به مدت 7 تا 10 روز از جوراب واریس استفاده شود تا حمایت کافی از پاها به عمل آید. این درمان معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود.

جراحی

• سیاهرگ‌بُری سَرپایی یا آمبولیتوری فلبکتومی: یک روش درمانی با حداقل تهاجم است که در آن به‌صورت سطحی از طریق یک سری برش‌های کوچک وریدها تخلیه می‌شود، دیگر نیازی به بخیه کردن نیز نمی‌باشد. در مقایسه با روش‌های قدیمی اصلاح رگ‌ها،، این روش عملاً هیچ‌گونه زخم و یا عوارض جانبی ایجاد نمی‌کند. آن روش می‌تواند در مطب انجام گردد. یک بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و بیماران بعد از عمل چندان نیاز به بستری شدن نخواهند داشت.
• بستن ورید: بستن ورید یک عمل جراحی خفیف محسوب می‌شود. این روش برای یک رگ آسیب‌دیده و جلوگیری از عوارض ناشی از پارگی رگ‌ها استفاده می‌شود.. اگر ورید و یا دریچه ورید به‌شدت آسیب‌دیده باشد، رگ (یا بخش‌های آسیب‌دیده ورید) برداشته و تخلیه می‌شوند. یک برش در زیر ورید ایجاد می‌شود، یک ابزار انعطاف‌پذیر وارد رگ می‌شود تا به برش اولیه برسد، سپس رگ گرفته شده و حذف می‌شود.

پیشگیری

در اثر گذر زمان و افزایش سن، عوامل متعددی می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی رگ‌ها شود. وراثت عامل مهمی در این خصوص محسوب می‌شود. افرادی که در خانواده آن‌ها سابقه واریس وجود دارد، بیشتر در معرض مبتلا شدن به رگ‌های واریسی قرار دارند.  بااین‌حال، راه‌کارهایی وجود دارد که با رعایت آن می‌توان استحکام و انعطاف‌پذیری رگ‌ها را درگذر زمان حفظ نمود و از ایجاد رگ‌های واریسی جلوگیری به عمل آورد.

• ورزش به‌طور منظم می‌تواند قدرت پا را افزاش داده و باعث بهبود گردش خون و استحکام وریدها در پا گردد. بیشتر از تمریناتی استفاده کنید که پا را تقویت می‌کنند مانند، پیاده‌روی و یا دویدن.
• وزن خود را کنترل کنید، زیرا که از وارد آمدن فشار بیش‌ازحد بر روی پاها اجتناب خواهد شد.
• هنگام نشستن پاهای خود را برای زمان طولانی روی‌هم قرار ندهید. این کار می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی پاها گردد، حتی یک آسیب جزئی نیز می‌تواند منجر به رگ‌های واریسی گردد.
• تا آنجا که ممکن است هنگام استراحت پاهای خود را بالا نگه‌دارید.
• برای مدت طولانی در یک حالت نشسته و یا ایستاده قرار نگیرید . اگر مجبور هستید برای مدت طولانی بایستید، هرچند دقیقه وزن خود را بر روی پاها جابه‌جا کنید. اگر باید برای مدت طولانی در حالت نشستن قرار بگیرید، هر سی دقیقه یک‌بار، بایستید و برای مدتی راه بروید.
• از جوراب واریس برای پشتیبانی از پاها استفاده نمایید. از پوشیدن لباس‌های تنگ که ناحیه کمر، کشاله ران، و ساق پا را منقبض می‌کنند، خودداری کنید.
• از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند برای مدت طولانی اجتناب ورزید. کفش پاشنه‌کوتاه، می‌تواند ماهیچه‌های ساق پا را تقویت کرده و گردش خون پا را بهبود بخشد.