بیماری واریس و رگ‌های عنکبوتی ممکن است به شکل‌های مختلفی نمایان شود، اما در اغلب موارد به صورت رگ‌هایی ورم‌کرده و بیرون‌زده از زیر پوست که چرخیده شده و رنگ تیره دارند، دیده می‌شود که این رگ‌ها گاها باعث بروز درد و ناراحتی نیز می‌شوند. متخصص عروق بیماری واریس را به سرعت و به‌سادگی و با اطمینان تشخیص می‌دهد. روش‌های درمانی مختلفی برای درمان رگ‌های واریسی وجود دارد که به نحو بسیار مؤثری علائم ناشی از انواع واریس را برطرف می‌کنند و نواحی دارای رگ‌های واریسی را درمان می‌کنند. بر خلاف آنچه که اغلب مبتلایان به واریس خفیف و شدید تصور می‌کنند، درمان‌های واریس امروزه بسیار سریع، بدون درد و مؤثر هستند  و نیازی به گذراندن دوره‌های بهبودی بلندمدت نیز ندارند.

انواع رگ‌های واریسی

واریس ورید صافن بزرگ

رگ‌های موجود در پاها شامل رگ‌های عمقی و رگ‌های زیرپوستی می‌شوند و قسمت اعظمی از خونی که از پاها به قلب بازمی‌گردد از طریق رگ‌های عمقی منتقل می‌شود. بیماری واریس در رگ‌های زیرپوستی پا ایجاد می‌شود که تنها 10 درصد از جریان خون در پاها را پشتیبانی می‌کنند. یکی از رگ‌هایی که اغلب دچار واریس می‌شود، ورید صافن بزرگ نام دارد. صافن بزرگ رگی است که از داخل مچ پا بالا می‌رود و به ورید فمورال در ناحیه کشاله ران متصل می‌شود. رگ‌های واریسی که بر روی انشعاب‌ها یا شاخه‌ی اصلی ورید صافن ایجاد می‌شوند، واریس ورید صافن نام دارند. نواحی که بیش از همه دچار واریس ورید صافن بزرگ می‌شوند عبارتند از: ساق پاها، قسمت بیرونی ران‌ها و پشت ران‌ها.

واریس ورید صافن کوچک

واریس ورید صافن کوچک معملا در کنار واریس ورید صافن بزرگ دیده می‌شود. ورید صافن کوچک از قسمت بیرونی تاندون آشیل شروع می‌شود و به ورید عمقی که در پشت زانو قرار دارد متصل می‌شود. نواحی که دچار این نوع واریس می‌شوند عبارتند از پشت زانو و پشت مچ پا.

واریس شاخه‌ای

واریس شاخه‌ای به صورت رگ‌های تکه‌تکه‌ی برآمده و بزرگ است که از ورید صافن اصلی بزرگ منشعب شده‌اند. واریس شاخه‌ای اغلب در زیر زانو و گاهی به صورت تکی دیده می‌شود. خصوصیت این نوع واریس این است که نسبت به واریس ورید صافن باریک‌تر است.

واریس مشبک و عنکبوتی

واریس مشبک به صورت بیرون‌زدگی رگ‌های بسیار ریز زیرپوستی در ناحیه‌ای به اندازه 2 تا 3 میلی‌متر است که رگ‌ها در این ناحیه به صورت یک توری پخش شده‌اند. واریس عنکبوتی نیز مویرگ‌های اتساع یافته‌ای هستند که از رگ‌های مشبک باریک‌تر هستند و ناحیه‌ای به شعاع کمتر از 1 میلی‌متر قرار دارند. این مویرگ‌ها درست در زیر پوست هستند. واریس عنکبوتی مانند واریس ورید صافن برآمده نیست. واریس عنکبوتی در میان زنان بیشترین شیوع را دارد و ممکن است در هر قسمتی از پا ایجاد شود، اما معمولاً در داخل زانو و خارج ران دیده می‌شود.

واریس متوسط

بیماری واریس با شدت متوسط کاملاً نمایان و قابل‌رؤیت است. اندازه‌ی این رگ‌ها بزرگ است، در زیر پوست برآمده شده‌اند و معمولاً رنگ آن‌ها کبود است. رگ‌های واریسی با شدت متوسط ممکن است در ابتدا تنها از لحاظ زیبایی برای بیمار ایجاد نگرانی کنند، اما در صورتی که برای درمان آن اقدام نشود ممکن است مشکلات جدی‌تری ایجاد شود. در این مرحله لازم است که آزمایش مخصوص واریس انجام شود تا تعیین شود که مشکل واریس بر اثر بیماری وریدی مزمن است یا خیر. این بیماری علائم بسیار دیگری به همراه دارد و می‌تواند مشکلات جدی‌تری برای سلامتی فرد ایجاد کند. رگ واریسی با شدت متوسط  نمی‌تواند به نحو موثری خون را به جریان بیندازد و خون در رگ‌ها جمع شده و به سمت قلب نمی‌رود و بنابراین بدن از یک جریان جایگزین در اطراف رگ‌های واریسی استفاده می‌کند. درمان واریس متوسط با روش‌های پیشرفته‌ی درمانی شامل لیزر و اسکلروتراپی با هدایت اولتراسوند می‌شود که این روش گردش خون موثر در پا را بازیابی می‌کنند و سلامت عمومی بیمار را بهبود می‌دهند.

واریس شدید

در صورتی که رگ‌های واریسی درمان نشوند، می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند که سلامتی شما را به خطر می‌اندازند و علاوه بر این، ظاهر این رگ‌ها نیز ناخوشایند است. بیماری مزمن عروقی یکی عوارض شایع بیماری واریس در مرحله‌ی پیشرفته است که مورد درمان قرار نگرفته.

بیماری مزمن عروقی موجب مشکلات بسیاری از جمله ضخیم شدن بافت و پوست، زخم پوستی، تغییر رنگ پوست و تورم شدید می‌شود. در این مرحله نیز انجام درمان‌های مخصوص رگ‌های واریسی می‌تواند مؤثر باشد اما به احتمال زیاد لازم است که جلسات درمانی تکرار شوند و بیمار مراقبت‌ها و درمان‌های لازم برای مشکلات دیگری که به وجود آمده‌اند را انجام دهد. واریس شدید پا هرگز نباید نادیده گرفته شود و لازم است که معاینات تشخیصی آن توسط متخصص عروق انجام شود تا بهترین و مؤثرترین روش درمان را برای شما تجویز کند.

واریس مرتبط با بارداری

بارداری موجب می‌شود که بدن مادر، خون بیشتری تولید کند که این موضوع نیز باعث وارد شدن فشار بیشتر به رگ‌های خونی می‌شود. واریس بارداری در پاها  یکی از مواردی است که اکثر خانم‌ها از آن شکایت دارند و اغلب در پاها، اطراف لگن و حتی در ناحیه تناسلی (مهبل) ایجاد می‌شود. بارداری چند قلویی احتمال بروز واریس را افزایش می‌دهد. سندرم احتقان لگن () یکی از بیماری‌های خطرناک برای تمامی زنان است که اغلب برای افرادی ایجاد می‌شود که قبلاً چندقلو باردار بوده‌اند. PCS در ابتدا خود را به صورت .واریس شدید در پاها و لگن نشان می‌دهد اما این رگ‌ها نسبت به واریس معمولی، دردناک‌تر و آزاردهنده‌تر هستند. این درد ممکن است با انجام فعالیت‌های خاص، نزدیک به زمان پریود ماهانه، درزمان مقاربت جنسی یا بعدازآن شدید‌تر شود. سایر علائمی که این بیماری ایجاد می‌کند شامل نفخ و بی‌اختیاری ادرار می‌شود.

انجام درمان‌های مربوط به واریس در رفع علائم ناشی از واریس بارداری و سندرم احتقان لگن بسیار مؤثر و نتیجه‌بخش است. انجام اسکلروتراپی با هدایت اولتراسوند خصوصاً برای واریس بارداری بسیار مؤثر است و انجام سایر درمان‌ها نیز حداقل این اطمینان را می‌دهد که حتی اگر رگ‌های واریسی مجدداً بازگشت کنند موجب درد و ناراحتی موقتی و بسیار کم می‌شوند.

به‌جز موضوع بارداری، زنان به طور کلی بیشتر از مردان در معرض بروز بیماری واریس هستند. داشتن سابقه‌ی خانوادگی نیز در ابتلا به واریس مؤثر است. در صورت داشتن هر مشکل یا علائم مشکوک باید به متخصص واریس مراجعه کنید تا مطمئن شوید که این مشکل کوچک در آینده به مشکل بزرگ و چالش‌برانگیزی تبدیل نمی‌شود.

سوالات متداول

 منظور از رگ عنکبوتی چیست؟

رگی عنکبوتی به رگی واریسی کوچکی گفته می‌‌شود که به صورت خطوط آبی یا قرمز زیر سطح پوست دیده می‌‌شود، بیش از نیم ی‌از افرادی که رگی عنکبوتی دارند دچار درد، سوزن سوزن شدن و ناراحتی در پاهای خود می‌شوند.

علت ایجاد انواع واریس چیست ؟

سیاهرگ یک مجموعه از عروق خونی هستند که جریان خون  از طریق آنها به قلب بر می‌‌گردد. خونی که دارد وارد پاها می‌شود باید به گردش در بیاید و سپس به قلب برگردد از آنجایی که باید خون بر خلاف جاذبه زمین به سمت بالا حرکت کند چندین عامل در حرکت خون از پا به سمت قلب نقش دارند: دریچه‌های یک طرفه در رگ‌ها به طور طبیعی کمک می‌‌کنند خون به سمت قلب حرکت کند و از برگشت خون جلوگیری شود در صورتی که این دریچه‌ها ضعیف شوند و نتوانند کار خود را به خوبی انجام دهند خون در پاها جمع می‌شود و باعث بزرگ شدن و برجسته شدن رگ خواهد شد. در صورتی که خون درون رگ‌های بزرگتر نزدیک پوست جا نشود منجر به واریسی شدن رگ خواهد شد و از زیر پوست احساس می‌شوند. در صورتی که این پدیده  برای رگ‌های ریزی که زیر پوست قرار دارند رخ دهد باعث به وجود آمدن رگی عنکبوتی خواهد شد.

 آیا نارسایی دریچه رگ‌ها تنها دلیل واریسی شدن آنها است؟

علاوه بر نارسایی دریچه رگ‌ها عوامل دیگری نیز می‌‌توانند در بروز واریسی شدن رگ‌ها نقش داشته باشد،  هنگامی‌ که شما راه می‌روید خونی که درون رگ‌ها وجود دارد توسط عضلات پا فشرده می‌شود که این فرآیند می‌‌تواند باعث ضعیف شدن رگ و تجمع خون و افزایش فشار درون رگ‌ها شود. شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می‌‌دهد ضعیف شدن دیواره رگ‌ها می‌تواند باعث واریسی شدن آنها شود. دیواره رگ‌ها بزرگ می‌شود و دریچه‌ها باز می‌شود و دیگر نمی‌توانند بسته شوند تا از برگشت خون به درون پاها جلوگیری نماید.

 آیا رگ‌های واریسی خطرناک هستند ؟

معمولاً رگی واریسی خطرناک نیستند اما اغلب باعث احساس درد ، خارش ، سوزش یا خستگی و سنگینی در پاها ،گرفتگی و تورم آنها می‌شود. در موارد نادر رگ‌های واریسی می‌توانند نشان دهند  یک مشکل جدی در عروق عمیق تر باشند، در این شرایط انجام ارزیابی‌های بیشتر برای تشخیص مشکلات ایجاد شده ضرورت خواهد یافت . برخی از افراد هیچ گونه نشانه و علامتی ندارند و برخی دیگر علائم خفیفی دارند و حال آنکه برخی از بیماران با گذر زمان علائم آن‌ها شدت پیدا می‌‌کند

چه کسانی بیشتر در معرض واریس خفیف و شدید قرار دارند ؟

اختلالات مربوط به رگ‌های واریسی در جامعه شایع هستند. تحقیقات نشان داده است که اگر یکی از والدین یا هر دوی آنها واریس داشته باشند احتمال آن که فرزندان آنها نیز دچار واریس شوند وجود دارد علاوه بر وراثت دو فاکتور دیگر نیز در بروز واریسی شدن رگ نقش دارد که عبارتند از سن و جنسیت . زنان بیشتر از مردان دچار واریس می‌‌شود و این امر احتمالاً به فاکتورهای هورمون در دوران بلوغ ، بارداری و یائسگی ارتباط دارد. بالا رفتن سن نیز می‌تواند ریسک واریسی شدن عروق و اختلالات مربوط به آن را افزایش دهد.

نارسایی عروق چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در اکثر موارد عملکرد واریس توسط اولتراسوند می‌تواند اطلاعات ضروری را در خصوص تعیین محل رگی واریس را در اختیار پزشک قرار دهد. در این روش پزشک سر ستگاه را روی پوست شما قرار می‌‌دهد که علاوه بر رگ‌ها به بررسی جریان خون رسانی نیز می‌‌پردازد تا بتواند وجود هرگونه اختلال را تشخیص دهد.

راه‌های درمان انواع واریس خفیف و شدید چیست ؟

درمان واریس بر روی بهبود علائم و نشانه‌های بیمار و از بین بردن عروق که مشکل دارند تمرکز دارد. ورزش کردن به طور منظم از قبیل پیاده روی برای پمپاژ بهتر خون در رگ بسیار سودمند است. قرار دادن پاها روی سطحی که بالاتر از قلب است می‌‌تواند به کاهش فشار درون رگ کمک کند و باعث استراحت کردن آن شود ، استفاده از جوراب واریس می‌‌تواند از رگ‌ها محافظت کند و با بهبود گردش خون از میزان برگشت خون بکاهد. این روش‌های درمانی می‌‌تواند به کاهش علائم و نشانه‌های واریس پا کمک کند. روش‌هایی که برای از بین بردن رگ‌هایی که معیوب هستند وجود دارد و عبارتند از: اسکلروتراپی و لیزر درمانی.

اسکلروتراپی چیست؟

اسکلروتراپی روشی است که در آن یک محلول درون رگ تزریق می‌‌شود که این محلول به تخریب دیواره داخلی رگ می‌‌پردازد و باعث می‌‌شود به این ترتیب رگ کوچک شود. اسکلروتراپی به عنوان یک روش درمانی طلایی برای درمان رگ‌های عنکبوتی در نظر گرفته می‌شود و با توجه به پیشرفت‌هایی که در این عرصه به دست آمده است از آن برای درمان رگ‌های واریسی بزرگ نیز استفاده می‌شود.

آیا اسکلروتراپی برای درمان همه رگهای عنکبوتی مفید است ؟

حدود ۲۰ درصد از رگی عنکبوتی به علت رفلاکس رگ به وجود می‌‌آیند در صورتی که پزشک پس از انجام معاینات جسمانی به ظاهر رگ‌ها مشکوک شود درخواست انجام اسکن اولتراسوند را خواهد داد با حذف منبع از فشار درون رگ کاسته می‌شود و می‌توان به درمان عروق نزدیک پوست که بزرگ شده اند پرداخت.

 به چند جلسه درمان نیاز دارم؟

 صرف نظر از نوع درمانی که به آن نیاز دارید تعداد جلسات مورد نیاز به شدت بیماری رگ‌ها، بیمه و نوع رگ‌های آسیب دیده بستگی دارد و معمولاً بیماران دچار یک مجموعه از بیماری رگ‌ها هستند که برای درمان آن به روش‌های مختلفی نیاز دارند عروق عنکبوتی و عروق واریسی برای بهبود یک مجموعه از روش‌های درمانی نیاز دارند و تعداد جلسات مورد نیاز برای بهبود به مدت بیماری و شدت بیماری بستگی دارد.

فرایند درمان چقدر طول می‌کشد ؟

انجام ارزیابی‌های اولیه حدود یک ساعت طول می‌‌کشد در اکثر موارد تزریق دارو در روش اسکلروتراپی حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. طول زمان و مقدار جلسات مورد نیاز برای تکمیل دوره درمان به تعداد و اندازه رگ‌هایی که باید تزریق در آنها انجام شود بستگی دارد. در اکثر موارد شما به چند جلسه درمان نیاز دارید و تعداد آنها بر حسب نتایجی که از هر جلسه به دست می‌‌آید تعیین خواهد شد

آیا در کنار اسکلروتراپی پوشیدن جوراب واریس ضروری است؟

 نظرات متفاوتی برای پاسخ به این سوال وجود دارد اما معمولاً بهترین نتایج زمانی به دست می‌‌آید که شما پس از درمان از جوراب واریس استفاده کنید. هنگامی ‌که رگ‌های عنکبوتی توسط روش اسکلروتراپی درمان می‌‌شوند پزشک استفاده روزانه از جوراب واریس را به مدت یک هفته  توصیه خواهد کرد و برای رگ‌های واریسی بزرگتر پوشیدن جوراب واریس را حداقل به مدت سه هفته پیشنهاد می‌کند . تا رگ به خوبی بهبود پیدا کند پس از درمان شما می‌توانید فورا انجام امور کاری و تفریحی خود را از سر بگیرید.

چقدر طول می‌کشد تا رگ‌های واریسی پس از درمان از بین برود؟

رگی که دارو به درون آنها تزریق شده است ابتدا دچار مقداری تورم می‌‌شود سپس به تدریج  و با اثرگذاری دارو و از بین رفتن دیوار داخلی آن‌ها شروع به چروکیده شدن،  سفت شدن و سپس ناپدید شدن خواهند کرد. مدت زمان لازم برای مشاهده نتایج قابل انتظار به اندازه رگ و تغییر رنگ پوست بستگی دارد. رگی واریسی بزرگ معمولاً به چندین جلسه درمان نیاز دارند و معمولاً ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد تا به طور کامل ناپدید شوند.

آیا امکان بازگشت رگ‌های واریسی و عنکبوتی وجود دارد؟

 پس از آن که رگ‌های واریسی و عنکبوتی به طور کامل درمان شدند احتمال آنکه دوباره برگردند کم است . نارسایی رگ یک بیماری تکاملی است و می‌‌تواند باعث به وجود آمدن عروق واریسی و عنکبوتی جدید در سایر نقاط پا و حتی در نقاطی که درمان شده‌اند شود.

مینی فلبکتومی‌چیست؟

 در این روش سطح بزرگتری از رگ به صورت دستی و از طریق برش‌های بسیار کوچکی تخلیه می‌‌شود.

لیزر درمانی چیست؟

 لیزر درمانی یک روش کم تهاجمی است که تحت بیحسی موضعی و در مطب پزشک انجام می‌‌شود در این روش از انرژی لیزر برای تخریب و از بین بردن رگی بیمار استفاده می‌‌شود، این روش حدود ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و پس از آن بیمار می‌‌تواند فورا به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازد.