پماد واریس، کرم‌ ‌موضعی یا داروهای خوراکی تنها مواردی هستند که هیچ یک از بیماران مبتلا به مشکلات وریدی برای درمان بیماری خود به آن نیاز ندارند. قرص‌های خوراکی، پمادها، ویتامین E و غیره ممکن است به کاهش التهاب یا علائم دیگر بیماری کمک کنند اما نکته مهم این است که بیماری واریس باید به صورت پزشکی درمان شود و از پیشرفت آن پیشگیری گردد. واریس توسط جوراب واریس، اسکلروتراپی، فلبکتومی و لیزر می تواند درمان شود.

رگ‌های واریس چیست؟

رگ‌های واریسی شرایطی است که در طی آن رگ‌ها متورم  و بزرگ شده و رنگ آن به بنفش یا قرمز متمایل می‌شود. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که رگ‌ها پر از خون می‌شوند. رگ‌های واریسی اغلب با درد توام هستند. هر رگی ممکن است واریسی شود اما معمولا رگ‌های نواحی پاها وساق پاها بیشتر درمعرض این آسیب هستند.

رگ‌ها دارای دریچه‌های یک طرفه هستند که مانع جریان خون به عقب می‌شوند. هنگامی که دیواره‌های یک رگ خصوصا در نزدیکی یک دریچه ضعیف می‌شود دریچه سوراخ شده و دچار اختلال عملکرد می‌شود. این شرایط موجب می‌شود خون به جای حرکت به سمت قلب به عقب جریان یابد.

هنگامی که چنین شرایطی رخ می‌دهد رگ به دلیل تحمل فشار زیاد منبسط شده و احتمال نشت دریچه‌های رگ افزایش می‌یابد. رگ‌های واریسی اغلب پاها را تحت تاثیر قرار می‌دهند. نیروی جاذبه زمین باعث می‌شود جریان خون به سمت بالا در رگ‌هایی که دورتر از قلب قرار دارند به سختی صورت گیرد.

دلایل بیماری واریس

عواملی که می‌توانند شما را مستعد بیماری واریس کنند عبارتند از:

• افزایش سن: خطر واریسی شدن رگ‌ها با افزایش سن افزایش می‌یابد چراکه بالا رفتن سن موجب تضعیف رگ‌ها شده و در نهایت ممکن است پارگی و تخریب آن‌ها رخ داده و دریچه رگ‌ها دچار اختلال عمرد شود.
• جنسیت: زنان بیشتر مستعد بیماری رگ‌های واریس هستند. تغییرات هورمونی در طول بارداری، پیش از قاعدگی یا یائسگی از عوامل موثر در بیماری واریس هستند. از طرفی روش درمانی جایگزینی هورمون یا مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری ممکن است خطر واریسی شدن رگ‌ها را افزایش دهد.
• سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی بیماری واریس را دارید طبیعتا احتمال به ارث بردن چنین شرایطی در شما بیشتر خواهد بود.
• چاقی: وزن زیاد می‌تواند فشار زیادی به رگ‌ها وارد کرد و موجب واریسی شدن رگ‌ها شود.
• قرار گرفتن در یک موقعیت ثابت برای مدت طولانی: نشستن یا ایستادن مستمر برای مدت طولانی می‌تواند گردش خون را تحت تاثیر قرار داده و موجب واریسی شدن رگ‌ها شود.

نشانه های بیماری واریس

در مراحل اولیه، رگ‌های واریسی ممکن است به جزء این‌که قابل مشاهده و برجسته هستند دارای علائم دیگری نباشند. یکی از اولین علائم رگ‌های واریسی، احساس سنگینی، خستگی و خارش در پاها است.

این علائم اغلب هنگامی که فرد برای مدتی روی پاها می‌ایستد، زمانی که هوا گرم است و یا هنگامی که در پرواز طولانی مدت هست بدتر می‌شوند.

علائم رگ‌های واریس عبارتند از:

• درد، خارش پاها خصوصا در نواحی پشت ساق پاها
• احساس سنگینی در پاها
• حس ناشناخته خستگی در پاها
• تورم در مچ پا و پاها خصوصا در انتهای روز
• خارش خفیف پوست
• گزگز یا گرفتگی عضلات در پشت ساق پا یا پاها در حین حرکت ناگهانی یا در طول شب
• بی قراری پاها
• بروز رگ‌های ماری شکل معروف به رگ‌های عنکبوتی. این حالت اصطلاحا تلانژکتازی نامیده می‌شود.

آیا افرادی که واریس دارند باید به پزشک مراجعه کنند؟

در موارد زیر حتماً باید به پزشک مراجعه کنند:

• اگر رگ متورم و قرمز شده و نسبت به لمس حساس است یا موقع لمس کردن آن نقطه گرم است.
•  در صورتی که روی پا یا نزدیک مچ پا هر نوع زخم یا راش پوستی به وجود آمده است.
• در صورتی که پوست روی مچ و ساق پا کلفت شده و رنگ آن تغییر کرده است.
•  در صورتی که یکی از رگ‌های واریسی شروع به خونریزی کرده است.
•  در صورتی که علائم و نشانه‌های واریس باعث بروز اختلال در زندگی فرد شده است.
• در صورتی که ظاهر رگ‌های واریسی باعث ناراحتی شما شده است.

در صورتی که این رگ‌ها در فعالیت‌های روزمره شما اختلال ایجاد کرده است

تشخیص واریس

معمولا یک پزشک عمومی یا پزشک مراقبت‌های اولیه می‌تواند رگ‌های واریسی را تشخیص، درمان و کنترل کند. درصورت حاد بودن واریس، پزشک عمومی ممکن است بیمار را به جراح عروق ارجاع دهد . پزشک جهت تشخیص رگ‌های واریسی ابتدا بیمار را معاینه فیزیکی و سپس رگ‌های متورم و لخته‌های خون را بررسی خواهد کرد.

پزشک ممکن است جهت بررسی عملکرد طبیعی رگ‌ها یا پیداکردن شواهدی از لخته خون، آزمایش سونوگرافی را به بیمار توصیه نماید.

درمان واریس با کرم ها، داروها، مکمل های گیاهی

برای کاهش درد واریس ازپماد واریس ، کرم‌ها، داروهای خوراکی و مکمل‌های گیاهی استفاده می‌شود.

کرم و مکمل‌های گیاهی

کرم رفع رگ

پماد واریس، کرم‌ها و مکمل‌های گیاهی که جهت درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی بکار می‌روند عبارتند از:

• شاه بلوط هندی ( شاه بلوط هندی): شاه بلوط هندی گیاهی است که از دانه، پوست، گل و برگ‌های آن مکمل‌هایی به شکل قرص و کرم تهیه میشود. طبق برخی از منابع، شاه بلوط هندی حاوی مواد شیمیایی فعال است که از گردش خون حمایت می‌کنند. شاید این گیاه موثر باشد اما زمانی که سیستم وریدی آسیب می‌بیند بهبود گردش خون به تنهایی در درمان واریس و رگ‌های عنکبوتی موثر نخواهد بود.
• شبدر شیرین (شبدر شیرین): برگ‌ها و شاخه‌های گل‌ این گیاه برای تهیه مکمل‌هایی که جریان خون ضعیف و هرنوع گرفتگی را برطرف می‌کنند بکار می‌رود. اما با این وجود باید گفت که هیچ گونه شواهد واقعی از این مورد وجود ندارد.
• عصاره درخت کاج ( عصاره درخت کاج): این دارو از پوست درخت کاج موسوم به pinus pinaster تهیه می‌شود. عصاره درخت کاج که به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند و موجب بهبود گردش خون می‌شود به شکل قرص و کرم فروخته می‌شود.
• متیل سولفونیل متان (MSM): نوعی ماده شیمیایی است که در انسان‌ها، حیوانات و

گیاهان یافت می‌شود. متیل سولفونیل متان به عنوان نوعی مکمل برای درمان شماری از مشکلات سلامتی که یکی از آن‌ها گردش خون ضعیف است شناخته شده است. با این وجود هیچ تحقیقی در این زمینه انجام نشده و طبق نتایج به عمل آمده این ماده هیچ تاثیری در رگ‌های واریسی و عنکبوتی ندارد.

درمان دارویی

رگ‌های واریسی رگ‌های متورمی هستند که می‌توانند علاوه‌بر ایجاد درد زیاد، ظاهر نازیبایی هم داشته باشند. درد و تورم معمولا با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا استامینوفن قابل کنترل هستند.

برخی از پزشکان ممکن است استروئیدها ( به عنوان مثال کورتیزون) را توصیه کنند. اما از آن‌جایی که این دارو ممکن است دارای عوارض جانبی باشد فقط برای مدت کوتاهی تجویز می‌شوند. استامینوفن نوعی مسکن است اما تاثیری در کاهش تورم نخواهد داشت و ممکن است در دراز مدت به کبد آسیب برساند. بنابراین استامینوفن انتخاب مناسبی برای کنترل درد ناشی از رگ‌های واریسی نیست. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی درد را کنترل و تورم را کاهش می‌دهند. جهت کنترل درد ناشی از رگ‌های واریسی ممکن است داروهای زیر مصرف شوند:

• آسپرین: ممکن است موجب کاهش تب، درد و التهاب شود.
• ایبوپروفن: مشابه آسپرین است و ممکن است به شکل ادویل یا نوپرین یافت شود.
• ناپروکسن
• کتوپروفن

چرا یک کرم نمی‌تواند رگ‌های متورم را برطرف کند؟

تورم رگ‌ها زمانی رخ می‌دهد که دریچه‌هایی که خون را از طریق رگ‌ها با فشار به جلو هل می‌دهند دچار آسیب شده و دیگر قادر نباشند خون را به داخل و خارج رگ‌ها منتقل کنند. متاسفانه هیچ راهی برای ترمیم دریچه خون آسیب‌دیده در رگ‌های سطحی که در آن رگ‌های واریسی رخ می‌دهند وجود ندارد.

روش‌های درمان رگ‌های واریسی موجب ترمیم دریچه‌های خون آسیب‌دیده نمی‌شود بلکه فقط رگ‌های آسیب دیده را از بین برده یا مسدود می‌کنند تا خون دیگر نتواند از طریق ورید عبور کند. از آن‌جایی که دریچه‌های خونی آسیب‌دیده قابل ترمیم نیستند درنتیجه کرم‌های موضعی تاثیری در رفع رگ‌های واریسی ندارند.

علت استفاده از پماد واریس و کرم رگ‌های واریس چیست؟

اگر مدت‌ها است که دچار بیماری واریس شدید و آن را درمان نکردید مسلما رگ‌های شما می‌توانند علائمی را بروز دهند که شادی، سلامت عمومی و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهند. به عنوان مثال، رگ‌های واریسی می‌توانند متورم و دردناک شوند، مانع خواب شبانه شده و منجربه سندروم پاهای بیقرار شوند. سندروم پاهای بیقرار نوعی اختلال خواب است که باعث می‌شود شما احساس کنید که باید در شب پاهای خود را به‌طور مکرر حرکت یا تکان دهید. پماد واریس و کرم مخصوص رگ‌های واریسی می‌توانند تورم را کمتر کرده و درد ناشی از واریسی شدن رگ‌ها را تسکین دهند. بنابراین کرم‌ها در کاهش علائم ناخوشایند موثر هستند.

آیا پماد واریس تنها راه درمان واریس است؟

در صورت عدم وجود علائم ممکن است درمان‌های پزشکی ضروری نباشد. اما با این وجود برخی اوقات ممکن است رگ‌های واریسی بدون درمان بدتر شوند. درمان‌های پزشکی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• بلند کردن پاها: ممکن است توصیه شود 3 تا 4 بار در روز و هر بار به مدت 15 دقیقه پاهای خود را بالاتر از سطح قلب نگه‌دارید. اگر برای مدت طولانی مجبور به نشستن یا ایستادن هستید ، خم کردن پاها در برخی مواقع می‌تواند به حفظ گردش خون کمک کند. اگر رگ‌های واریسی خفیف تا متوسط دارید بلند کردن پاها می‌تواند در کاهش تورم و رفع علائم دیگر مفید باشد.
• جوراب‌های فشرده سازی: این جوراب‌های کشی رگ‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند و از تجمع خون جلوگیری می‌کنند. اگر جوراب‌های واریس هر روز پوشیده شوند می‌توانند موثر باشند.
• اسکلروتراپی: اسکلروتراپی یکی از شایع‌ترین روش‌های درمان رگ‌های عنکبوتی و واریسی است. در این روش، محلول نمک (سالین) یا محلول شیمیایی به رگ‌های واریسی تزریق می‌شوند. در پی این عمل، رگ‌های واریس دیگر حاوی خون نیستند و رگ‌های دیگر مسولیت خونرسانی را به عهده می‌گیرند.
• ریشه کن کردن رگ‌های واریسی با گرما: لیزر یا انرژی حاصل از رادیو فرکانسی ممکن است جهت درمان رگ‌های واریسی بکار روند. در این روش یک فیبر کوچک از  طریق کاتتر وارد رگ واریسی می‌شود. انرژی حاصل از لیزر یا رادیوفرکانسی جهت تولید گرما و تخریب دیواره رگ‌های واریسی استفاده می‌شود.
• سوزاندن رگ: این نوع جراحی برای از بین بردن رگ‌های واریسی انجام می‌شود.
• میکروفلبکتومی: در این روش برای از بین بردن رگ‌های واریسی، ابزارهای خاصی از طریق ایجاد برش‌های کوچک وارد بدن بیمار می‌شود.

آیا می‌توان با پماد به درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی پرداخت؟

روش‌های فعلی که برای درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند درصد موفقیت بالایی نسبت به روش‌های قدیمی دارند . با گذر زمان رگ‌های غیر عادی بیشتری به وجود می‌آیند زیرا هیچ گونه درمان برای ضعیف بودن دریچه رگ‌ها وجود ندارد و متاسفانه هیچ روشی نمی‌‌تواند از واریسی شدن عروق جدید جلوگیری کند. می‌‌توان از التراسوند برای بررسی اختلال در دریچه رگ‌ها و بازگشت خون به سمت عقب استفاده کرد این روش‌ها به بیمار کمک می‌‌کند مشکلش به خوبی کنترل شود مهمترین کاری که شما می‌‌توانید برای کند کردن روند واریسی شدن رگ‌های جدید انجام دهید پوشیدن جوراب در طول روز است. سعی کنید تا جایی که می‌‌توانید از این جوراب استفاده کنید.

آیا رگ‌های واریس قابل پیشگیری هستند؟

مراحل پیشگیری از واریسی شدن رگ‌ها عبارتند از:

نمی‌توان از بروز همه رگ‌های واریسی و عنکبوتی جلوگیری کرد اما برخی اقدامات می‌‌توانند ریسک بروز واریسی شدن رگ‌ها را کاهش دهند این اقدامات که می‌‌تواند باعث تسکین درد ناشی از واریس شوند به شرح زیر می‌باشد :

• استفاده از کرم ضد آفتاب برای حفاظت از پوست در برابر نور آفتاب و جلوگیری از تشکیل رگ‌های عنکبوتی روی صورت
• ورزش کردن به طور مداوم برای بهبود قدرت پاها ،گردش خون و قدرت رگ‌ها. از ورزش‌هایی استفاده کنید که پاها را درگیر می‌کند مانند دویدن یا پیاده روی
• داشتن تناسب اندام زیرا چاقی فشار زیادی را به پاها وارد می‌ کند
• خودداری از جفت کردن پاها به مدت طولانی در حالت نشسته این حالت باعث آسیب دیدگی پا می‌‌شود و حتی یک آسیب دیدگی کوچک می‌تواند ریسک واریسی شدن رگ‌ها را افزایش دهد
•  قرار دادن پاها روی یک سطح بالاتر از قلب در هنگام استراحت کردن
• اجتناب از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی اگر مجبور هستید به مدت طولانی سرپا بایستید باید هر چند دقیقه یک بار وزن خود را از روی یک پا به پای دیگر منتقل کنید. اگر مدت زیادی می‌نشینید باید هر ۳۰ دقیقه یک بار بلند شوید  و در اطراف قدم بزنید
• از جورابی که قابلیت ارتجاعی بالایی دارد استفاده کنید و پوشیدن لباس تنگ که به دور کمر لگن یا پاهای شما فشار وارد می‌‌کند خودداری کنید
• از پوشیدن کفش پاشنه بلند به مدت طولانی خودداری کنید. کفشی که پاشنه مناسبی دارد می‌‌تواند به افزایش در حجم عضلات ساق پاها کمک کند و به این ترتیب خون به راحتی در درون رگ‌ها حرکت خواهد کرد
• از مواد غذایی کم نمک که سرشار از فیبر هستند استفاده کنید. مصرف فیبر باعث می‌‌شود که دچار یبوست نشوید زیرا یبوست در بروز واریسی شدن رگ‌ها نقش دارد. غذاهایی سرشار از فیبر مانند انواع می‌وه،  سبزیجات تازه و غلات کامل بسیار کمک کننده هستند. کمتر مصرف کردن نمک می‌‌تواند به کاهش تورم که با واریسی شدن رگ‌ها همراه می‌‌شود کمک کند.

عوارض رگ‌های واریسی

اکثر افراد مبتلا به واریس دچار هیچگونه عوارض یا بیماری ثانویه نمی‌شوند. اگر بیماری واریس مزمن باشد به احتمال زیاد رگ‌ها مشاهده خواهند شد. عوارض ناشی از رگ‌های واریسی به دلیل فشار طولانی مدت یا افزایش فشار درون رگ آسیب دیده رخ می‌دهند. این عارضه به عروق خونی کوچک و همچنین بافت اطراف آن آسیب می‌رساند و منجربه مشکلات زیر می‌شود:

• التهاب عروق موسوم به فلبیت: علائم رگ‌های واریسی ملتهب شامل سرخی، گرما در ناحیه آسیب دیده و درد است.
• اگزمای واریسی: این عارضه ناشی از نشت خون از رگ واریسی به بافت اطراف است. سلول‌های این نواحی دچار آسیب شده و التهاب می‌شوند. از علائم اگزمای واریسی می‌توان به: پوست ناهموار یا فلس مانند، تورم، حساسیت به لمس، خارش و تیرگی پوست اشاره کرد.
• زخم‌های واریسی: منظور جراحت یا زخم‌های باز در پوست هستند که به زخم‌های وریدی معروف هستند. نشت خون و مایع از رگ که موجب زخم‌های واریسی می‌شود در صورت طولانی بودن ممکن است به قدری به سلول‌های پوستی آسیب برساند که موجب تجزیه پوست شده و منجربه بروز زخم‌های واریسی شوند.
• خونریزی: در موارد نادر رگ‌های واریس ممکن است دچار خونریزی شوند. این عارضه ممکن است ناشی از برخورد به لبه میز غذاخوری یا ضربات مشابه باشد. اما برخی مواقع، ممکن است هیچ علتی در خونریزی رگ‌ها تشخیص داده نشود. اگر چنین اتفاقی برای شما رخ داد سریعا اقدام کنید. دراز بکشید، و تا جایی که امکان دارد پاهای خود را بلند کنید. برای استراحت می‌توانید پای خود را بالای میز قرار داده یا پشت یک صندلی تکیه دهید. با استفاده از یک حوله مخصوص خشک کردن ظروف یا پارچه تمیز به رگی که در حال خونریزی فشار محکمی وارد کنید. اگر فرد دیگری در کنار شما هست از او کمک بگیرید  تا انجام این اقدامات راحت‌تر صورت گیرد. اگر خونریزی شدید است و یا به راحتی قطع نمی‌شود با پزشک یا آمبولانس تماس بگیرید.

 سوالات متداول

 من واریس دارم اما هیچ گونه علامتی ندارم آیا باید به پزشک مراجعه کنم؟ 

رگ‌های واریسی همیشه باعث به وجود آمدن نشانه و علامت نمی‌‌شود و همیشه هم از روی سطح پوست قابل مشاهده نیستند. عروق واریسی که روی سطح پوست دیده می‌شوند نشان دهنده بازگشت خون به درون پا به علت نارسایی دریچه‌ها است و می‌تواند ریسک بروز عوارض را افزایش دهد اما گاهی اوقات هیچ گونه نشانه و علامتی را به وجود نیاورد. انجام التراسوند می‌‌تواند به سرعت وجود مشکل را نشان دهد.

من واریس دارم و از دارویhaemodilution استفاده می‌کنم آیا ضرر دارد؟

 مصرف این دارو از بروز ترومبوز جلوگیری می‌کند و در تعداد زیادی از اختلالات از قبیل کاشت دریچه مصنوعی قلب، اسنت، فیبریلاسیون دهلیزی و غیره تجویز می‌‌شود. اگر رگ واریسی شده آنقدر بزرگ است که از زیر سطح پوست دیده می‌‌شود و اگر یک آسیب دیدگی در آن ناحیه به وجود آمده است احتمال بروز خونریزی شدید وجود دارد. استفاده از حوله و فشار دادن آن ناحیه می‌تواند از میزان خونریزی بکاهد معمولاً باعث قطع شدن خونریزی نمی‌‌شود و پس از آن که خونریزی توست پزشک انجام شد  و اقدامات اولیه صورت گرفت باید فرایند بررسی و درمان رگ‌های واریسی شروع شود، امروزه روش‌های درمانی زیادی در واحد سرپایی بیمارستان انجام می‌‌شود بدون آنکه در روند مصرف این دارو اختلال ایجاد شود.

 من واریس دارم و باید به یک مسافرت هوایی طولانی بروم چه نکاتی را باید رعایت کنم؟

 افرادی که عروق آنها سالم است و با هواپیما یا ماشین به یک سفر طولانی می‌روند و ریسک بروز ترومبوز آن‌ها کمی افزایش پیدا می‌‌کند . ریسک تشکیل لخته خون در مواردی که فرد واریس دارد به طرز قابل توجهی افزایش می‌‌یابد به همین دلیل باید همیشه از جوراب واریس مناسب استفاده کند و در موارد خاص مصرف داروهای ضد تشکیل خون با تجویز پزشک ضروری خواهد بود.

 من باردار هستم و واریس دارم آیا وضعیت من خطرناک است؟

در طول دوران بارداری احتمال به وجود آمدن رگ‌های واریسی جدید یا بزرگ شدن رگ‌های واریسی قبلی وجود دارد به خصوص در سه ماهه آخر بارداری علائم و نشانه‌هایی از قبیل احساس سنگینی افزایش پیدا می‌‌کند و در طول دوران بارداری استفاده از جوراب واریس ضروری است به ویژه اگر درمان این اختلال فقط در صورت بروز عوارض جانبی امکان پذیر باشد. تعداد زیادی از رگ‌های واریسی که در دوران بارداری به وجود می‌آیند حدود ۴ تا ۶ ماه پس از زایمان از بین می‌رود با این حال انجام معاینه جسمانی توسط پزشک را نباید نادیده گرفت

 در صورتی که رگ تخلیه شود خون در کجا جریان پیدا می‌‌کند؟

رگ‌های سالم به ویژه‌ رگهای عمیق درون پا که یک لایه از عضلات از آنها محافظت می‌کند وظیفه انجام این کار را بر عهده دارند گاهی اوقات پس از درمان و تا زمانی که گردش خون به حالت عادی برگردد تورم خفیف باقی خواهد ماند

مشاوره با پزشک در خصوص واریس چقدر طول خواهد کشید؟

 انجام معاینه جسمانی به اضافه انجام سونوگرافی و مشاوره پس از آن معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول خواهد کشید سونوگرافی از پا یک روش  بدون درد است و معمولاً  تحت پوشش بیمه قرار دارد.

آیا استفاده از جوراب واریس رگ‌های واریسی را حذف می‌‌کند؟

 استفاده از جوراب واریس رگ‌های واریس فعلی را از بین نمی‌برد و تأثیری بر روی عوامل ژنتیکی که باعث بروز واریس می‌شوند ندارد اما می‌‌تواند به طور موقت جریان برگشت خون به عقب را به حالت عادی برگرداند.  میزان تجمع خون را کاهش دهد به نحوی که برخی علائم و نشانه‌ها از قبیل احساس سنگینی و تورم پاها به طرز قابل توجهی کاهش پیدا می‌‌کند.